"Het zal de moeilijkste crisis worden voor Iran tot nu toe. De economie zal wankelen, het gaat pijn doen." Peyman Jafari is net gepromoveerd op onderzoek naar de rol van olie in de Iraanse economie. Hij schat in dat de nieuwe Amerikaanse sancties, die morgen van kracht worden, sporen zullen nalaten in de Iraanse samenleving.
Vooral de sancties tegen de olie-industrie kunnen Iran pijn doen. Tot begin dit jaar exporteerde Iran naar schatting 2,5 miljoen vaten per dag naar het buitenland. Inmiddels is dat al gedaald naar anderhalf miljoen vaten per dag. Jafari denkt dat dat nog verder gaat dalen, als gevolg van de Amerikaanse strafmaatregelen. "Ik verwacht dat Iran uiteindelijk iets meer dan een miljoen vaten olie per dag zal exporteren. En dat is een flinke daling van de inkomsten, maar niet die doodsklap die president Trump misschien verwacht."
Illusie
Helemaal stoppen zal de export niet. Want raffinaderijen in grote olie-importerende landen als China en India draaien beter op Iraanse olie. Die landen hebben daarom bij de VS aangedrongen op uitzondering van de sancties.
Acht landen hebben inmiddels ontheffingen gekregen, zo heeft de Amerikaanse minister Pompeo van Buitenlandse Zaken bevestigd. In The New York Times meldt een anonieme functionaris dat het daarbij gaat om onder meer China, India, Zuid-Korea en Japan.
"Het is een illusie om te denken dat de olieproductie naar nul gaat", zegt Jafari. Iran heeft bovendien zo zijn trucs om de sancties te omzeilen, geleerd tijdens de vorige keer dat het land geïsoleerd werd.
De Iraniërs laten bijvoorbeeld hun olietankers varen en zetten de transponders uit, waardoor je niet meer kan zien waar ze vandaan komen of naar toe gaan.
In het filmpje hieronder legt instructeur scheepvaart Sven Sijbrandij uit hoe dat in zijn werk gaat.
De olie zal dus wel blijven stromen, maar wel minder. En dat zal toch effect hebben op de Iraanse economie, denkt Jafari. "Iran heeft nog 100 miljard dollars aan reserves. Ze kunnen daar een paar jaar mee vooruit. Maar op de lange termijn is de situatie onhoudbaar."
