Miljoenen aan buitenlands bezit verzwegen bij aanvraag uitkering

• Gert Janssen

  verslaggever

Gemeenten en de Sociale Verzekeringsbank hebben de afgelopen jaren honderden aanvragers van een uitkering betrapt op het verzwijgen van het bezit van bijvoorbeeld een huis in het buitenland. Zo werd alleen al in Turkije in 2016 en 2017 17 miljoen euro aan vermogen aangetroffen dat niet is gemeld. Dat blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur.

Als je een bijstandsuitkering of bijvoorbeeld een aanvulling op de AOW aanvraagt, ben je verplicht om eventueel vermogen te melden. Doe je dat niet en wordt er bijvoorbeeld toch een tweede huis in het buitenland aangetroffen, dan wordt de uitkering stopgezet en moet de het ten onrechte uitgekeerde geld worden terugbetaald.

Nieuwsuur vroeg aan gemeenten (verantwoordelijk voor de bijstandsuitkeringen) en de SVB (verantwoordelijk voor de zogeheten AIO-uitkering) hoe vaak er de afgelopen jaren onderzoek is gedaan naar verzwegen vermogen in het buitenland. In 2016 en 2017 is er 625 keer onderzoek gedaan in Turkije, 154 keer in Marokko en in Suriname 130 keer. In Turkije is daarbij dus 17 miljoen aan verzwegen bezit aangetroffen, voor Marokko en Suriname zijn geen bedragen bekend.

De onderzoeken voor gemeenten worden veelal gedaan door het Internationaal Bureau Fraude-informatie (IBF), dat valt onder het UWV. De SVB schakelt vaak de Sociaal Attaché van de Nederlandse ambassade in het betreffende land in.

Gemeenten en de SVB kunnen bij constatering van verzwegen vermogen de uitkering stopzetten en het ten onrechte verstrekte geld terugvorderen. Zo heeft de gemeente Almelo in 2014 een onderzoek gedaan naar 35 uitkeringsgerechtigden met vermoedelijk verzwegen bezit in Turkije. In 21 gevallen werd de uitkering stopgezet. Er werd voor 1,7 miljoen euro aan ten onrechte betaalde uitkeringen teruggevorderd.

Volgens de Almelose wethouder van Sociale Zaken Arjen Maathuis is het heel lastig om het teruggevorderde geld daadwerkelijk te incasseren. "Dat komt doordat de mensen waar het om gaat vaak op bijstandsniveau leven, en je vraagt dan terug wat binnen de wet mogelijk is. Dat zijn dan maandelijks heel kleine bedragen. Daarnaast is het te gelde maken van het tweede huis in Turkije bijzonder ingewikkeld en tijdrovend."

De gemeente Den Haag onderzocht in 2016 21 gevallen van vermoedelijk verzwegen bezit in meerdere landen. Er werd voor 194.000 euro aan ten onrechte betaalde bijstandsuitkeringen teruggevorderd. Maar uiteindelijk is daarvan slechts 298 euro terugbetaald. Bert van Alphen, wethouder Sociale Zaken in Den Haag, pleit voor het sluiten van verdragen waardoor de uitwisseling van gegevens tussen Nederland en andere landen makkelijker wordt.