De wereld moet meer doen om zich te wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Er moet meer aandacht én geld komen voor klimaataanpassingen. Dat is de boodschap van een nieuwe internationale klimaatcommissie onder leiding van oud-VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon.
De commissie, the Global Commission on Adaptation, is een initiatief van Nederland en wil over een jaar op een VN-klimaatconferentie met concrete voorstellen komen. Die zullen vooral betrekking hebben op wat landen op korte termijn moeten doen om kwetsbare gebieden te beschermen tegen het veranderende klimaat.
Naast Ban Ki-moon zullen Microsoft-oprichter Bill Gates en de CEO van de Wereldbank leiding aan de commissie geven. Bij de commissie zijn ook verschillende landen betrokken. Grote vervuilers als China, India, Duitsland en Canada doen mee. De Verenigde Staten is niet van de partij.
Het nieuwe normaal
De commissie gaat van start een week nadat een nieuw tussentijds rapport van het VN-klimaatpanel concludeerde dat drastische stappen nodig zijn wil de wereld de opwarming van de aarde nog beperken tot 1,5 graad. Het komt ook na een zomer waarin grote delen van Europa en Australië met een ongekende droogte te maken kregen en meerdere zware stormen grote schade aanrichtte in de VS. Hoewel dit soort weersverschijnselen niet direct gelinkt kunnen worden aan de opwarming van de aarde, waarschuwen experts dat dit 'het nieuwe normaal' is in een wereld die verder opwarmt.
Voor klimaatverandering geldt: voorkomen is beter dan genezen. De afgelopen jaren lag daarom de nadruk op het stoppen van klimaatverandering, veroorzaakt door de mens. Het baanbrekende klimaatakkoord van Parijs uit 2015 stelt als doel de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de 2 graden.
Sinds 1850 is de wereld gemiddeld ongeveer 1 graad warmer geworden. Ondanks de goede voornemens van Parijs stevent de wereld zonder verdere maatregelen af op 1,5 graad opwarming in 2040. Die wetenschap (of realitycheck) maakt dat er steeds meer nadruk komt te liggen op aanpassen aan de onvermijdelijk geachte: een warmere aarde.
Een fractie van het bedrag
De commissie die vandaag van start gaat wil aanpassingen aan dat veranderende klimaat (adaptatie in klimaatjargon) hoger op de politieke agenda krijgen. Dat verklaart ongetwijfeld de bekende namen die de commissie gaan leiden. Minstens zo belangrijk, en misschien we nog belangrijker, is of de commissie erin zal slagen nieuwe geldstromen aan te boren om al die aanpassingen te betalen.
Dat geld zal vooral van rijke westerse landen moeten komen en moeten gaan naar arme landen die het kwetsbaarst zijn voor een hogere zeespiegel of frequentere superstormen. Denk bijvoorbeeld aan Bangladesh. Toezeggingen voor grote sommen geld blijven voorlopig veelal steken in beloftes.
Het zogeheten Groene Klimaat Fonds dat vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar zou moeten uitrekken voor het tegengaan van en aanpassing aan klimaatverandering heeft slechts een fractie van dat bedrag binnen.
Strijd tegen het water
De nieuwe klimaatcommissie is een Nederlands initiatief, een idee van minister Cora van Nieuwenhuizen. Dat Nederland zich nu met dit initiatief profileert, is enerzijds logisch: Nederland voert al eeuwen strijd tegen het water én Nederlandse kennis is wereldwijd in trek. Tegelijkertijd maakt het Nederland - met grote bedrijven die belastend zijn voor het milieu - kwetsbaar voor de kritiek dat de dominee en koopman weer hand in hand gaan.
Minister Van Nieuwenhuizen is vanavond te gast bij Nieuwsuur.
