"Het UWV doet vrijwel niets aan fraudeopsporing. Vaak bewust niet", zegt IT-deskundige René Veldwijk. Hij bouwde het digitale systeem waarmee de uitkeringsinstantie werkt. Daarmee wordt volgens hem niet gecontroleerd of iemand fraudeert.
Sinds 2006 zijn onder meer alle werknemers, gepensioneerden en arbeidsmigranten opgenomen in dit systeem. Hoewel dit volgens Veldwijk veel mogelijkheden biedt voor fraudeopsporing, gebeurt dit in de praktijk niet. "Het wordt alleen gebruikt om uitkeringen te berekenen. That's it."
Veldwijk installeerde nog extra checks in het systeem waarmee een UWV-medewerker kon kijken of iemand fraude pleegt. Maar "die zijn er daarna weer actief uitgesloopt".
'Niet moeilijk'
Het is niet moeilijk om fraude op te sporen met het systeem, zegt Veldwijk. Hij noemt het voorbeeld van een grote fraudezaak die speelde in de begintijd van het systeem. "Het ging om een hoop data van bedrijven die zaten te flessen met uitkeringen. Toen heb ik in een paar uur een programmaatje geschreven, dat was heel simpel, daar kwamen inderdaad hele bijzondere dingen uit."
Veldwijk zei toen tegen het UWV: "Je kan ditzelfde programmaatje laten draaien voor alle 800.000 bedrijven, in plaats van vijf. Dan pak je de top 100 eruit en heb je grote fraude. Maar daar was geen enkele interesse in."
Ook een individuele fraudezaak is eenvoudig te vinden. Bijvoorbeeld als je zoekt op werknemers die zes maanden werken en vervolgens drie maanden WW uitgekeerd krijgen. "Een beetje goede programmeur heeft in een halve dag alle gekke gevallen sinds 2006 in een overzichtje staan. Dan kan handhaving gaan bellen."
"Het goede nieuws is dat het UWV heel veel fraude kan opsporen, deze fraude is met terugwerkende kracht op te sporen tot 2006. Als het kabinet nog een meevaller wil, moeten ze goed in het systeem van UWV duiken."
Geen controle
Gisteren bleek uit onderzoek van Nieuwsuur dat het UWV werkloosheidsuitkeringen betaalt aan werknemers zonder te controleren of ze zijn ontslagen. Volgens interne UWV-bronnen leidt dat tot grootschalige fraude, met name onder arbeidsmigranten. De uitkeringsinstantie zou al jaren op de hoogte zijn van de problemen.
De WW is een werkloosheidsuitkering voor mensen die buiten hun schuld werkloos zijn geworden. Wie bijvoorbeeld door een werkgever is ontslagen omdat er geen werk meer is, heeft er recht op. Het UWV controleert echter zelden wat de reden van de werkloosheid is, blijkt nu. Gevolg is dat wie zelf ontslag neemt en WW aanvraagt, in de regel ook een uitkering krijgt.
