De top van de belastingdienst wist veel eerder dan tot nu toe bekend dat er grote problemen waren bij de inning van de erf- en schenkbelasting. Eind vorig jaar werd staatssecretaris Snel verrast door de achterstand bij deze belasting. Er werd 450 miljoen euro minder opgehaald dan verwacht.
Maar al bijna een jaar eerder wordt er intern bij de belastingdienst gewaarschuwd voor de problemen. Dat blijkt uit documenten die Nieuwsuur kreeg na een Wob-verzoek. Ook de problemen van dit jaar waren al eerder bij de ambtelijke top bekend.
Al begin 2017 waarschuwen ambtenaren dat de continuïteit van de erf- en schenkbelasting gevaar loopt. De directeur van de belastingdienst wordt in april gewaarschuwd dat de nieuwe applicatie voor de schenkbelasting nog niet af is, terwijl het oude systeem ook niet meer volledig bruikbaar is. "Er is grote kans op imagoschade".
Code rood
In juni krijgt de erfbelasting in een intern memo van de belastingdienst code rood. Ze hopen dan nog dat de problemen eind van het jaar worden opgelost. Er zijn wel zorgen dat de communicatie naar de belastingbetaler slecht verloopt. Debet aan de problemen is vooral de uitstroom van gekwalificeerde medewerkers.
In september blijkt voor het eerst dat er minder geld binnenkomt dan verwacht. Maar zoals bekend horen staatssecretaris Snel en minister Hoekstra pas in november van alle problemen die er spelen. Ze vragen aan de belastingdienst waarom dit niet eerder in een halfjaarrapportage stond.
De kamer is ontstemd en beterschap wordt beloofd. De verwachting is dat in 2018 alles goed zal komen. Maar al in februari 2018 staat in een interne rapportage dat er weliswaar voortgang is geboekt, maar dat de achterstand nog steeds zo groot is dat de doelstellingen voor het komende jaar niet gehaald gaan worden.
Vertrouwelijke memo
De hoogste ambtenaar van het ministerie krijgt eind februari een vertrouwelijk memo waarin staat: "schenk- en erfbelasting is momenteel in een status waarbij de afhandeling niet meer is gewaarborgd en waar zaken alleen kunnen worden opgelost met grote handmatige inspanning. In vele gevallen is dit niet mogelijk en kan belasting niet worden geïnd".
De bewindslieden horen dat er weliswaar problemen zijn maar dat nog steeds de verwachting is dat alle achterstanden dit jaar weggewerkt kunnen worden.
Op 12 juni meldt staatssecretaris Snel aan de Tweede Kamer dat de Belastingdienst op schema ligt met het wegwerken van de achterstanden.
Spoedmemo
Drie weken later moest hij daar plotseling terugkomen. Op 2 juli gaat er een spoedmemo naar de bewindspersonen: er komt minder geld binnen dan verwacht. Minister Hoekstra is woedend. Het lijkt erop dat de bewindspersonen pas alarm slaan als ze horen dat ook de opbrengsten achterlopen.
CDA-kamerlid Pieter Omtzigt zegt in een reactie: "Dit toont echt aan dat er een groot probleem is bij de rapportages. Dat probleem is al tien jaar bekend, maar kennelijk nog steeds acuut en dat heeft grote gevolgen. De staatssecretaris had zich beter moeten laten informeren voor het debat van 12 juni. Dat had hij zelf moeten afdwingen."
