Bewoners Idlib zitten als ratten in een hopeloze val

De inwoners van het Syrische Idlib zitten als ratten in een hopeloze val. De partijen in het Syrische conflict maken zich in het gebied op voor de eindstrijd. En terwijl bewoners zich schrap zetten, waarschuwen de Amerikanen dat het Syrische leger chemische wapens gereedmaakt.

Vandaag spraken de strijdende partijen in Teheran over het lot van Idlib, het laatste bolwerk dat nog in handen is van de rebellen en daarmee het afvoerputje van de oorlog. Naar schatting zitten er anderhalf miljoen vluchtelingen in de provincie en zeker tienduizend geharde jihadisten.

Rusland en Iran, die de Syrische regering van Bashar al-Assad steunen, willen dat de rebellen volledig worden uitgeschakeld. Turkije steunt juist een deel van de opstandelingen en wil voorkomen dat er een grote groep van mogelijk miljoenen vluchtelingen naar Turkije komt. In Teheran is er geen staakt-het-vuren afgesproken. De vrees bestaat dat een bloedbad niet is te voorkomen.

Nieuwsuur heeft contact met burgers in Idlib. Student Mohammed Hallaq is één van hen. Hij vraagt om internationale druk op Rusland en Assad om een aanval op Idlib tegen te houden. "Wij zijn geen terroristen. Assad en zijn leger zijn de terroristen. Wij vragen niets, behalve: help ons om Idlib veilig te maken. Verder niets. Vrede en veiligheid. Meer niet. Wij willen niets anders dan veiligheid."

Econoom Ibrahim Al Tadifi uit Idlib vindt het vreselijk dat Assad de mensen in zijn stad als extremisten bestempelt. "Dat is een verkeerd beeld. Niet alle Syriërs in Idlib zijn extremisten. Niet iedereen is lid van een extremistische organisatie. Dat is een misverstand. Ons volk wil in vrijheid leven. En we hopen het te krijgen."

Offensief

De provincie Idlib ligt in het noordwesten van Syrië. Het gebied werd eerder door Iran, Turkije en Rusland aangemerkt als veilige zone, een gebied waar dankzij een staakt-het-vuren vluchtelingen veilig terecht konden.

Maar de Syrische president Assad trekt zich daar niets van aan. Eerder nam hij andere veilige zones zoals Oost-Goutha en Allepo met geweld in. Tienduizenden mensen werden toen per bus naar Idlib gebracht. En nu dreigt Assad dus ook Idlib aan te vallen. Al dagen voeren Syrische en Russische vliegtuigen bombardementen uit, het lijkt de opmaat naar een groter offensief.

"We leven in een oorlogsfeer. Want de vliegtuigen zijn voortdurend in de lucht. Troepen van het regime verzamelen zich aan de grens van de provincie en beschieten de nabij gelegen dorpen met raketten. Dagelijks schieten de kanonnen van het regime en van de Iraniërs op dorpen waar burgers wonen", vertelt arts Walied Tamer.

Muhammed Barakat, een gepensioneerde onderwijzer in Idlib, maakt zich grote zorgen. "We willen geen vernielingen meer en geen vernederingen meer. We hebben geen voedselhulp nodig, geen eten of kleding. We willen aandacht voor onze zaak!"

Een aanval op de provincie zou tot een nieuwe humanitaire ramp kunnen leiden waarbij honderdduizenden mensen in de val lopen. De meesten kunnen niet terug naar door Assad gecontroleerd gebied en in het noorden hebben de Turken de grens gesloten.

Mega-operatie

"Als er een humanitaire corridor gevormd zou kunnen worden, waardoor de bevolking kan vluchten naar elders in Syrië of naar Turkije, zal dat zomaar een half jaar in beslag kunnen nemen", zegt Erwin van Veen van Clingendael. "Dat is een mega-operatie die echt veel tijd gaat kosten."

Van Veen verwacht bij zo'n reddingsoperatie ook gerichte aanvallen op jihadisten. "Idlib is het afvoerputje van het jihadisme, met allerlei varianten. Er zijn grote zorgen dat de dertig- tot vijftigduizend bewapende en geoefende jihadisten zich mengen onder de bevolking. Of dat het een langdurige strijd wordt in heuvelachtig gebied. De harde kern van de jihadisten kan nergens naartoe en is bereid tot het uiterste te gaan."

Passieve Westen

Hij vindt dat het Westen, waaronder Nederland, zich drukker zou moeten maken om Idlib. "Er is straks echt een heel gevaarlijke regering aan de macht, en allerlei criminele en terroristische netwerken komen tot bloei. Milities die niet ontmanteld worden. Assad kan daar gebruik van maken en de terroristen kunnen zich over andere landen verspreiden."

"Het Westen is passief en bezorgd over de humanitaire situatie. Over de komst van vluchtelingen, maar gaat eraan voorbij dat de stad van miljoenen inwoners aan puin geschoten wordt en dat dictator Assad aan de macht blijft. Dus wat willen we?"