Het begon met een tweet en is nu een gigantische rel met mogelijk grote financiële gevolgen. Het snel oplopende conflict tussen Saudi-Arabië en Canada over de arrestatie van een vrouwenrechtenactivist in het streng islamitische land. De Canadese minister van Buitenlandse zaken riep via Twitter Saudi-Arabië op de vrouw onmiddellijk vrij te laten en van die bemoeienis was het land niet gediend.
"Dit is de kroonprins, die kan helemaal niet tegen kritiek", zegt Carolien Roelants, Midden-Oostendeskundige. "Hij kan niet tegen kritiek in eigen land; hij stopt alle critici in de gevangenis. Maar hij kan ook niet tegen kritiek vanuit het buitenland. Daarom probeert hij de buitenwereld te intimideren: om dat soort kritiek te voorkomen."
De rel met Canada vormt dus een waarschuwing voor andere landen. "Hij probeert via Canada iedereen te intimideren. Het is ook bedoeld voor Europa. Alle landen die eventueel de neiging zouden hebben om kritiek te uiten op Saudi-Arabië."
Saudische vrouwen achter het stuur
De kroonprins van het rijke Saudi-Arabië, Mohammad bin Salman, is in eigen land bezig met een groot charmeoffensief door in rap tempo hervormingen door te voeren. Vrouwen mogen sinds een paar maanden autorijden en sportwedstrijden bezoeken. Ook de deuren van bioscopen gingen voor het eerst in 37 jaar open.
"Maar daar blijft het dan ook bij", zegt Roelants. Bovendien heeft volgens haar het mogen autorijden ook een economische reden. "Al die vrouwen moesten een chauffeur en die kwamen vaak uit het buitenland. En dus gaan er miljarden dollars naar het buitenland. Het is een soort bezuinigingsmaatregel. En ook voor het imago naar buiten."
Saudi-Arabië wil excuses. En als die niet komen, dan blijft er gebeuren wat er nu gebeurt.
Ondertussen loopt de ruzie tussen Saudi-Arabië en Canada steeds hoger op. En volgen de maatregelen vanuit Saudi-Arabië zich in een rap tempo op. Zo stuurde het land de Canadese ambassadeur weg en riep het zijn eigen ambassadeur in Canada terug. Ook werden alle nieuwe handels- en investeringstransacties met Canada gestaakt.
"De handel tussen Canada en Saudi-Arabië stelt niet heel erg veel voor, dus dat is niet zo'n heel erg groot ding", zegt Roelants. "Veel belangrijker is de maatregel dat duizenden Saudische studenten uit Canada worden weggehaald. Waaronder duizend medicijnstudenten die daar in de zorg werken. Dat gaat Canada voelen."
Premier Trudeau houdt voet bij stuk
Roelants verwacht niet dat het conflict snel ten einde zal komen. "Hoe dit gaat aflopen? Dit gaat niet aflopen. Kijk naar Qatar. Saudi-Arabië en een aantal bevriende landen besloten op een gegeven moment tot een blokkade van Qatar om de eigenzinnigheid uit dat land te krijgen. Die affaire loopt nu, een jaar later, nog steeds."
Ze verwacht dat hetzelfde voor Canada zal gelden. "Saudi-Arabië wil excuses. En als die niet komen, dan blijft er gebeuren wat er nu gebeurt. Ze hebben ook duidelijk gemaakt dat ze geen bemiddeling willen. Gewoon door het stof en dat is dat. Als je Qatar als voorbeeld neemt, dan belooft dat weinig goeds."
De Canadese premier Justin Trudeau heeft zich inmiddels ook uitgelaten over de kwestie. "Wij hebben altijd een goede relatie met landen over de hele wereld. Terwijl we tegelijkertijd er zeker van zijn dat we mensenrechten ter sprake brengen. Omdat Canadezen dat verwachten en ook de mensen uit andere landen dat verwachten deze leiderschap van Canada." Hij houdt dus voet bij stuk.
