De politie heeft een tekort aan mensen en dat is te merken: er zijn te weinig agenten op straat en rechercheonderzoeken belanden op de plank. Nieuwsuur deed de afgelopen weken onderzoek naar de personeelsproblemen van de Nationale Politie.
De discussie over het tekort aan agenten begon vorige maand in Amsterdam. Daar waarschuwde Ombudsman Arre Zuurmond dat het op de Wallen uit de hand loopt: het is een wetteloze jungle geworden van drugsdealers, zakkenrollers en dronken toeristen. Burgemeester Femke Halsema deed een dringend beroep op het kabinet: Amsterdam wil er 500 agenten bij.
Het tekort aan mankracht is niet mis, zegt ook voorzitter Rob den Besten van de Centrale Ondernemingsraad (COR). "In heel veel plaatsen in Nederland zie je gewoon dat het piept en kraakt. Er is te veel werk en we zijn met te weinig mensen."
Ook volgens Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politiebond, is de situatie vrij ernstig. "Het aantal personeelsleden bij de recherche en op straat is bij de reorganisatie van de Nationale Politie bevroren, en er is niks bijgekomen. Er is ook fors bezuinigd en er is een beetje geld bijgekomen, maar nog steeds is dat volstrekt onvoldoende."
Den Haag staat er het slechtst voor
Om de criminaliteit te bestrijden zijn er in totaal ruim 49.000 agenten en rechercheurs. Die politiemensen zijn verdeeld over tien politie-eenheden. Onder meer Amsterdam, Rotterdam en Den Haag zijn onderbezet.
"Als er ervaren collega's vertrekken en er komen jonge collega's voor in de plaats die begeleiding nodig hebben, dan hoef ik je niet uit te leggen dat het de komende jaren misschien nog wel zwaarder gaat worden dan nu", zegt Den Besten van de Ondernemingsraad.
Uit vertrouwelijke stukken blijkt dat Den Haag er het slechtst voor staat. De stad heeft geld voor 5600 opgeleide agenten en rechercheurs, maar heeft er maar 5400. Een tekort dus van zo'n 200 politiemensen. En dat tekort blijft de komende jaren bestaan.
Maar ook de korpsen die op papier genoeg mensen hebben, worstelen. Den Besten: "In de praktijk zie je dat collega's meerdere nachtdiensten achter elkaar moeten draaien en dat ze worden ingezet bij evenementen met hele lange diensten. En soms kunnen mensen geen verlof aanvragen: dat wordt dan geweigerd."
Dat krijg je als je 5000 politiemensen acuut nodig hebt en je geeft er maar 1100, dan gaan ze er als honden om vechten.
Volgens de statistieken daalt de criminaliteit, maar voor de politie komt er meer werk bij. Bijvoorbeeld op het gebied van cybercrime, wietteelt en liquidaties. Om de politie te versterken heeft het kabinet geld vrijgemaakt voor 1100 extra agenten.
Amsterdam krijgt er tientallen mensen bij. Maar door de situatie op de Wallen en alle liquidaties in onderwereld wil de stad 500 extra agenten. Een terechte claim, vindt Jan Struijs van de Politiebond. Maar eerlijk is het niet.
"Eindhoven, Utrecht, Rotterdam en Limburg willen dit ook, en terecht. Dat krijg je als je 5000 politiemensen acuut nodig hebt en je geeft er maar 1100, dan gaan ze er als honden om vechten. Het is allemaal terecht, maar het kabinet heeft onvoldoende voor veiligheid over."
Dat heeft gevolgen, vertelt Den Besten. "In de praktijk zie je dat een rechercheur zijn zaak niet kan afmaken, zelfs al kan hij de verdachte bijna binnenhalen, want er ligt al een volgende zaak op hem te wachten. Zaken verdwijnen zo op de plank. Je ziet ook leidinggevenden die mee moeten draaien, en wijkagenten die worden ingezet op evenementen buiten hun eigen wijk."
Er zijn nog potjes met geld
Met het oog op Prinsjesdag, lobbyen burgemeesters bij het kabinet voor meer geld. Onder meer Amsterdam probeert van minister Ferdinand Grapperhaus extra geld te krijgen. Niemand wil er hardop over praten, maar de politiebond weet dat er nog potjes met geld zijn.
"Er zijn diverse potjes voor sociale veiligheid en terrorisme die nog niet helemaal zijn benut", zegt Struijs. "En er is nog een potje voor gemeenten om het veiliger te maken, waar onder andere de handhavers en boa's uit worden betaald. Maar die zou je ook kunnen gebruiken voor de inzet van extra politiemensen."
Hoe het ook afloopt, de druk op de politie zal blijven. Zeker omdat door de vergrijzing er de komende jaren 14.000 opgeleide agenten en rechercheurs met pensioen gaan.
Hoogleraar criminologie Emile Kolthoff stelt dat de politie te weinig rekening heeft gehouden met het aantal mensen dat weggaat. Als het lukt om weer 14.000 mensen aan te trekken, moet de Politieacademie al deze nieuwe rechercheurs en agenten nog opleiden. De opleiding zit dan ook op papier tot 2022 bomvol.
De Nationale Politie gaat er in vertrouwelijke begrotingsstukken vanuit dat het lukt om al die nieuwe politiemensen aan te stellen. Maar in Den Haag en Amsterdam zullen de plekken van ervaren politiemensen deels worden ingenomen door jonge onervaren agenten.
