"Zijn jullie klaar om trollen te zijn?" Lyudmila Savchuk instrueert een groep mensen op een bijeenkomst in Den Haag. Ze legt uit hoe een internettrol te werk gaat. De 'workshop' moet de deelnemers bewust maken van de technieken en strategieën van nepnieuwsverspreiders.
Bij wijze van oefening moeten de deelnemers een desinformatiecampagne opzetten om de Europese verkiezingen van volgend jaar te beïnvloeden. Ze moeten zo te werk gaan dat het Europees Parlement geen antwoord heeft op hun vasthoudendheid.
Savchuk weet hoe het moet: de journaliste werkte twee maanden undercover bij de Internet Research Company in Sint-Petersburg, internationaal bekend als 'De Trollenfabriek'.
"Het belangrijkste publiek voor propaganda van Russische trollen zijn de burgers van de EU en Amerika. Daarna volgen landen als Oekraïne", aldus de undercoverjournaliste.
'Trollenfabriek'
De Internet Research Company voedt sociale media tijdens politieke campagnes. Het bedrijf verspreidt desinformatie via social media accounts. Facebook heeft inmiddels honderden van die nepaccounts uit Sint-Petersburg geschorst, Twitter zelfs duizenden. Maar miljoenen mensen hebben de posts dan al gelezen.
Dagelijks worden er zo duizenden nepaccounts aangemaakt, ook bij de Trollenfabriek. "Het lijken gewone mensen te zijn, tussen je vrienden op Facebook, die bij je in de buurt lijken te wonen. Maar in feite zitten ze in Sint-Petersburg."
De Amerikaanse speciale aanklager Robert Mueller heeft dertien medewerkers van de Internet Research Company op de korrel voor het beïnvloeden van de Amerikaanse verkiezingen. Maar het Russische bedrijf produceerde ook desinformatie in aanloop naar de brexit en het Oekraïnereferendum.
Ook beïnvloedt het bedrijf Europese thema's op het Russische internet. Volgens Savchuk gaat het om "permanent aanzetten tot haat, minachting en het creëren van negatieve oordelen over Europeanen en hun waarden".
En ondanks alle ophef rond de trollenfabriek blijken Amerikaanse media ook recent nog berichten uit Sint Petersburg op te voeren. The Wall Street Journal onthulde zelfs dat de CEO van Twitter tenminste 17 tweets van Russische trollen heeft gedeeld.
De Nederlandse verkiezingen zijn niet beïnvloed door Russische trollen. Volgens critici is Russisch nepnieuws dan ook geen probleem. Maar Savchuk noemt dit naïef. "Zeker tegen de achtergrond van de gespannen internationale situatie en de MH17."
Savchuk zelf is, door haar undercoveractie, ook doelwit voor Russische internettrollen geworden. Ze werd zwartgemaakt en in diskrediet gebracht. "Iedereen die in Rusland zoiets doet, wordt meteen slachtoffer van talloze aanvallen in Russische media en op internet. En dat is ook bij mij het geval."
