Plastic bordjes, bekertjes, rietjes, roerstaafjes en snoepwikkels. We gebruiken ze massaal en de resten belanden vaak in zee. Met alle gevolgen van dien. De Europese Commissie stelt vandaag een verbod voor op plastic producten die maar één keer worden gebruikt.
Brussel krijgt opvallend veel steun voor de plannen. Ook 'afvaladvocaat' Rogier Hörchner is blij. "Eindelijk gaat er iets gebeuren. Tot nu toe zijn er bijna geen regels voor plastic producten en de zee ligt vol met troep. Het is een belangrijke eerste stap."
Hörchner vindt dat Nederland zelf tot nu toe te weinig heeft gedaan. Losse afspraken, maar geen echte regels "We laten het over aan gemeenten of aan het bedrijfsleven. Maar nu Brussel hiermee komt, zullen wij er ook echt wetgeving van moeten maken."
Zwemmen door de plastic soep
Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) zegt dat Nederland juist al jaren hard aan de slag is. "Bijvoorbeeld met het recyclen van materialen, daarin zijn we de Europese koploper. En we hebben al een verbod op micro-plastics gerealiseerd."
Toch is ze blij met het "ambitieuze pakket" dat de Europese Commissie op tafel legt. "We kennen allemaal de beelden van duikers die zwemmen door de plastic soep, daar willen we een einde aan maken. Dit is een stap in de goede richting."
Wanneer in Nederland wat van de plannen gaan merken, is nog niet duidelijk. "Het hangt er een beetje vanaf hoe snel de gesprekken in Brussel gaan. Als de andere EU-lidstaten net zo ambitieus zijn als Nederland, dan kan het heel snel gaan", zegt Van Veldhoven.
De Europese Commissie legt het zwaartepunt bij de producenten van plastic producten. De verpakkingsindustrie moet een omslag maken. "Wij leggen de verantwoordelijkheid waar die hoort te liggen", aldus Frans Timmermans, vice-voorzitter van de commissie.
Joan Hanegraaf, voorzitter van de NRK, de belangenbehartiger van de rubber- en kunststofindustrie, kan zich daar niet helemaal in vinden. De consument heeft ook een verantwoordelijkheid, vindt hij. "Die bepaalt uiteindelijk zelf wat hij met het product doet."
De consument maakt de keuze tussen opruimen of weggooien in de natuur, zegt Hanegraaf. Volgens hem is het een kwestie van goed opvoeden en beleid voeren. "Kijk bijvoorbeeld naar een stad als Singapore waar de straten helemaal schoon zijn."
Zonder rietje
Plastic staat volgens Hanegraaf onterecht in z'n eentje in het verdomhoekje. "Alternatieve materialen als houten stokjes en papieren zakken zijn niet beter voor het milieu. Bovendien is plastic hygiënisch en daardoor erg geschikt voor voedingsmiddelen."
Christel Lagerweij van Natuur en Milieu geeft ook aan dat "zogenoemde 'bio-based' alternatieven voor kunststof niet altijd beter zijn". "Daarom zeggen wij: probeer het zonder die alternatieven te doen. Drink je limonade dus zonder rietje."
Toch kan er volgens haar op het gebied van verpakkingen nog wel een hele slag gemaakt worden. "Verpakkingen worden vaak veel groter gemaakt dan nodig. Dit om indruk te maken op de consument of om meer schapruimte in te nemen."
Natuur en Milieu vindt ook dat producenten van verpakkingen verantwoordelijk moeten worden gemaakt voor zwerfafval. "Het opruimen daarvan kost in Nederland elk jaar 275 miljoen euro. Het bedrijfsleven neemt daarvan maar 25 miljoen euro voor zijn rekening."
