Of er nog auto's moeten zijn in de binnensteden van de toekomst - dat moeten we ons afvragen, vindt hoogleraar planologie Maarten Hajer. Er moet juist meer ruimte komen voor de fietsers.
Amsterdam neemt een voortrekkersrol in: in het politieke akkoord voor de komende vier jaar staat de ambitie om de binnenstad zoveel mogelijk autovrij te maken. Daarvoor worden bijvoorbeeld de parkeertarieven omhoog geschroefd. Er zal onderzocht worden of de grachtengordel geheel autovrij kan worden, en in woonstraten gaat de maximumsnelheid zoveel mogelijk naar 30 kilometer per uur.
Ook in andere Nederlandse steden is de trend te zien. "Afgelopen jaar is de revolutie begonnen, in allerlei steden in Nederland is de auto steeds meer uit het straatbeeld gehaald", zegt hoogleraar Hajer.
Weg met scooters
Hij wijst op de Amsterdamse Sarphatistraat, een centraal gelegen, drukke straat, die sinds kort dienst doet als 'fietsstraat'. In deze straat is vooral ruimte voor fietsers, te zien aan de extra brede fietspaden. Auto's zijn er slechts 'te gast' omdat ze maximaal 30 kilometer per uur rijden en de weg delen met fietsers.
Het is volgens Hajer een voorbeeld van hoe het beter kan. "Dit is iets wat internationaal enorm aanslaat en in Nederland al is gebeurd." Maar de overheid mag van hem nu radicalere keuzes gaan maken. "Het gaat nu te traag, er is te veel frictie tussen vervoersstromen." Zijn voorstel: fietspaden die standaard twee meter breder worden, en gemotoriseerd verkeer en fietsers moeten gescheiden worden.
Scooter? We hebben nu de elektrische fiets als alternatief.
Volgens Hajer zijn auto's en scooters in de binnenstad een grote bedreiging voor de veiligheid. "Brede scooters met spiegels die erlangs willen op het fietspad veroorzaken ongelukken. Daar moet je vanaf. Scooters horen niet op een fietspad." Het einde van de scooter is sowieso nabij, denkt hij. "Ze zijn met hun vieze uitlaatgassen ongezond en makkelijk om vanaf te komen. Bovendien heb je nu de elektrische fiets als alternatief."
Nog een mogelijkheid om het de fietsers makkelijker te maken: eenrichtingsverkeer. Dat voorkomt verstoppingen. Als bussen nog maar een kant op kunnen, is er meer ruimte voor fietsers. "Met technologie is het een eitje om verkeer 's ochtends de ene kant op te sturen, en 's middags een andere kant. In Barcelona kan je bijvoorbeeld zien dat dat werkt."
Slecht voor de middenstanders?
Niet iedereen is blij met een autovrije binnenstad: zo vreest Detailhandel Nederland dat veel middenstanders dan het loodje zullen leggen als klanten met een auto niet meer welkom zijn in de stad. Volgens de organisatie is ook de consument de dupe van de maatregelen.
Hoogleraar Hajer pleit ervoor rekening te houden met mensen die afhankelijk zijn van hun auto. "Zo heeft bijvoorbeeld Leiden grote garages aan de rand van de binnenstad. Die zijn duur, maar het is wel een alternatief voor parkeerplaatsen in de stad."
Het is een van de voorbeelden die volgens hem goed kunnen werken, zonder daarmee automobilisten te veel te benadelen. "Het ontbreekt veel mensen nog aan verbeelding hoe goed een stad kan worden als auto daar niet dominant is."
