- Nieuwsuur
De conclusies die Gerard Aalders trekt over koningin Wilhelmina, worden sterk bekritiseerd door collega's van de historicus. Niemand wil Wilhelmina na de uitvoerige analyses van Lou de Jong en Cees Fasseur nog op een voetststuk hijsen. Maar ze is ook niet verantwoordelijk voor dode verzetsstrijders, vinden zij.
Aalders citeert onder meer bronnen uit het verzet. Die schatten dat het handelen van de vorstin honderden verzetsleden het leven heeft gekost. "Ze had het verzet gecentraliseerd, terwijl ze geen enkel benul had hoe het in elkaar zat. Een godsgeschenk voor de Gestapo." De verdeeldheid binnen het verzet was volgens de historicus enorm. Die versplinterde groepen centraliseren was daarom riskant.
"Ten eerste weten we niet wat er gebeurd zou zijn als het verzet niet was gecentraliseerd, misschien was het wel veel erger geworden", zegt journalist Ad van Liempt. "Ten tweede kan je moeilijk zeggen dat Wilhelmina het verzet heeft gecentraliseerd. Bij De Jong gaan er tientallen pagina's over wat ze met de verzetsgroepen moesten. Het ware eigenwijze groepen. Londen heeft uiteindelijk beslist dat tot eenheid te bewegen."
Historicus Jan Bank is het met hem eens. Om te zeggen dat Wilhelmina direct verantwoordelijk was voor de dood van die verzetsstrijders, "gaat vele bruggen te ver". Bank noemt het boek van Aalders kritisch. "Ik vind wel dat Aalders, nadat hij het archief grondig heeft bestudeerd, in de volgende fase geen evenwichtig oordeel velt. In plaats daarvan is hij voortdurend aan het aanklagen."
'Te rooskleurig'
Nederland heeft een veel te rooskleurig beeld van het functioneren van koningin Wilhelmina, zegt Aalders in zijn boek, een biografie van de vorstin. "Ik verbaasde mij ontzettend over hoe ze altijd is neergezet."
Door voorgaande biografen werd Wilhelmina bijvoorbeeld geportretteerd als een van de steunpilaren van Nederland in oorlogstijd, vertelt Aalders in het NOS Radio 1 Journaal. Hij doorzocht de archieven van Washington, Londen en Den Haag en zo ontstond een heel ander beeld. Zijn boek heet: Wilhelmina, werkelijkheid en fictie.
