Voor veel scholen is het een dagelijkse worsteling om voor elke klas een docent te krijgen. Er is een schreeuwend tekort aan leraren. Directrice Anneke Belder van de Paus Joannesschool in Rotterdam zit voor de maand april met de handen in het haar. "Er is echt crisis."
Vanaf half april gaan twee docenten met zwangerschapsverlof. De vaste vervanger staat al voor de klas vanwege een langdurig zieke collega en de nieuwe vervanger kan binnenkort meteen een andere docent gaan vervangen die ontslag heeft genomen.
Er zit voor Belder niets anders op dan de stagiaires voor de klas zetten en zelf een paar dagen bijspringen. "Er moet verder echt niets gebeuren want dat kan het zijn dat je groepen bij elkaar moet voegen, of kinderen naar huis moet sturen. En dat willen we echt niet."
Vanaf dag één salaris
Ondanks het werkdrukakkoord dat in februari werd gesloten is de verwachting dat het lerarentekort de komende jaren flink zal oplopen: van ruim 1800 fte dit jaar naar meer dan 10.000 fte in 2025. Vooral in de vier grote steden zijn de problemen groot.
Om het tekort terug te dringen, hebben het Rijk en de grote steden de afgelopen tijd verschillende plannen ontwikkeld. Er is geprobeerd het volgen van de lerarenopleiding aantrekkelijker te maken door het collegegeld te verlagen, maar dat blijkt niet voldoende.
Daarom trekt het Rijk geld uit voor zij-instromers: mensen die zich willen laten omscholen tot docent. Zij mogen de vierjarige opleiding versneld doen. Scholen kunnen kunnen subsidie aanvragen om de opleiding te betalen en de studenten krijgen vanaf dag één salaris.
De opleiding gaat dubbel zo snel. Je moet wel bedenken dat al je tijd en energie hierin gaat.
Esmeralda Lauwerends is zo'n zij-instromer. Ze staat op de Van Asch van Wijckschool in Rotterdam drie dagen in de week voor de klas, maar nog wel zonder diploma. "Ik zit in de laatste fase van de opleiding. Het bevalt me goed, ik vind het nog steeds erg leuk."
Ze deed eerder een hbo-opleiding bedrijfsadministratie en werkte twee jaar in de sector. Maar dat beviel haar niet. Nu doet ze mee aan een speciaal programma waarbij een tweejarige opleiding in één jaar wordt gegeven. En dat is best pittig.
"Het gaat allemaal dubbel zo snel. Je moet dubbel zo snel leren en je opdrachten maken. Dus het is wel goed om je te bedenken als je aan zoiets wilt beginnen, dat echt al je tijd en energie erin gaat", zegt Esmeralda.
Te weinig praktijkervaring
De lerarenvakbond is wel bezorgd over de kwaliteit van zij-instromers. Zo stond Esmeralda vijf weken na het begin van haar opleiding al voor de klas. Haar begeleider op school heeft ook haar bedenkingen: ze vreest dat Esmeralda te weinig praktijkervaring opdoet.
"Ze heeft bijvoorbeeld weinig vergaderingen kunnen bijwonen, groepsplannen kunnen schrijven of oudergesprekken kunnen bijwonen. Dat komt ook kijken bij het leraarschap", zegt docent Anoeska de Bonte.
Ook vanuit actiegroep PO in actie klinkt kritiek. Zij zien de zij-instromers niet als oplossing voor het probleem. "Ik vraag me af of je binnen één jaar een studie kan doen die de reguliere docent in vier jaar tijd doet", zegt Jan van de Ven.
Maar één echte oplossing
Uiteindelijk vormen de zij-instromers slechts een druppel op een gloeiende plaat. Het Rijk heeft dit jaar geld voor 160 zij-instromers, de kosten per student zijn 20.000 euro. Terwijl er alleen al in de grote steden honderden leraren nodig zijn.
Directrice Anneke Belder heeft voor het komende schooljaar vijf vacatures die nog gevuld moeten worden. Volgens haar is er maar één echte oplossing. "Misschien als het salaris wat omhoog gaat dat ons vak weer wat aantrekkelijker wordt voor mensen met een diploma die zijn gestopt vanwege de werkdruk en het lage salaris. Hopelijk keren zij dan weer terug."
