"Het kan niet, het is gewoon niet haalbaar. De tabaksproducenten plegen geen strafbaar feit. En als er geen strafbaar feit is, kan je geen onderzoek doen en kan je ook niet vervolgen." Volgens hoofdofficier van justitie Marianne Bloos is dat de reden dat het Openbaar Ministerie geen zaak begint tegen de tabaksindustrie.
Het OM heeft de aangifte zeer serieus behandeld, zegt Bloos. "We hebben niet alleen gekeken naar de in de aangifte genoemde delicten, maar ook naar andere strafbare feiten. Alles is vastgelegd in een zestig pagina's tellende analyse. Ik denk niet dat je kan zeggen dat we er ons er makkelijk vanaf hebben gemaakt."
Legaal product
Advocaat Bénédicte Ficq deed in 2016 namens longkankerpatiënt Anne Marie van Veen aangifte tegen de tabaksindustrie. Kinderartsen, huisartsen, verpleegkundigen, gynaecologen, de verslavingszorg en ziekenhuizen zoals het Antoni van Leeuwenhoek sloten zich de afgelopen tijd bij de aangifte aan.
"Het is wel duidelijk dat er een groot maatschappelijk draagvlak is voor deze discussie. Het is knap dat Ficq dat heeft bereikt. Maar het strafrecht is niet het podium om een maatschappelijke discussie te voeren", zegt Bloos. "Dat kijkt alleen maar naar de haalbaarheid van een strafrechtelijke vervolging."
Ze vindt dat de discussie zich moet verplaatsen naar Den Haag, aangezien de tabaksproducenten nu niet in strijd met de wet- en regelgeving handelen. "De tabaksproducenten bieden nu een legaal product aan, waar iedereen van weet dat het enorm schadelijk is voor de volksgezondheid."
Volgens de hoofdofficier van justitie moet er een discussie worden gevoerd over het aanpassen van de wet. Bijvoorbeeld over de manier van testen. Door ventilatiegaatjes in de sigaret worden de testresultaten van stoffen als teer en nicotine beïnvloed, er wordt ook wel gesproken over de 'sjoemelsigaret'.
"Maar die gaatjes zitten al heel lang in sigaretten. Die waren er al voordat wetgeving werd ontwikkeld over hoe die testen moeten worden uitgevoerd", zegt Bloos. "De overheid wist dat die gaatjes erin zaten en heeft toch deze regelgeving gemaakt en het nooit meer aangepast."
Waardoor er nu ook geen wetten worden overtreden, zegt Bloos. "Het is precies volgens de wet hoe die sigaret getest wordt en wat er verkocht wordt." Justitie legt de bal dus bij de politiek: het Openbaar Ministerie kan pas vervolgen als de wet daarvoor aanknopingspunten biedt.
