Er is nog steeds een conflict tussen Nederland en Turkije en daarom trekt Nederland zijn ambassadeur in Turkije officieel terug. "Onbegrijpelijk", vindt Kati Piri (PvdA), Turkijerapporteur van het Europees Parlement. "De bodem onder elke vorm van dialoog wordt weggeslagen. Je geeft eigenlijk aan dat je de dialoog opgeeft."
Minister Halbe Zijlstra zegt vandaag: "De recente gesprekken boden een kans voor Turkije en Nederland om weer nader tot elkaar te komen, maar we zijn het niet eens geworden over de manier waarop normalisatie zou moeten plaatsvinden."
De laatste weken voerden Nederland en Turkije gesprekken op hoog diplomatiek niveau. Gezocht werd naar een formulering waarbij geen van beide landen excuses hoefde te maken in het conflict dat vorig jaar ontstond. Volgens Zijlstra is dat mislukt.
Boos
De relatie tussen beide landen bekoelde toen het kabinet in maart 2017 bezwaar maakte tegen de komst van twee Turkse ministers. Die wilden in Nederland campagne voeren voor een Turks referendum, dat moest leiden tot meer macht voor president Recep Tayyip Erdogan.
Maar het vliegtuig met de Turkse minister van Buitenlandse Zaken mocht niet in Nederland landen en de Turkse minister van Familiezaken, die per auto uit Duitsland kwam, moest Nederland onder politiebegeleiding verlaten. De Turken waren daar boos over. Erdogan sprak over nazi-praktijken en noemde Nederland fascistisch.
Nederland had al sinds maart vorig jaar geen ambassadeur meer in Ankara, maar het terugtrekken van de ambassadeur - nu als formaliteit - is in het diplomatieke verkeer wel een zwaar middel.
Piri: "Het verbreken op deze manier is het allerlaatste wat je moet doen. Je moet de diplomatieke betrekkingen open houden, zelfs met Rusland probeer je dat. Dit is een hele radicale stap in de betrekkingen."
Hierna kun je niets meer doen, het is de allerlaatste stap.
"Dat er veel is gebeurd, weten we allemaal. Dat die relatie moeilijk was dat weten we ook allemaal, maar dat het zo radicaal onderbroken is dat maakt het voor de komende tijd niet makkelijk", zegt Piri. "Ook niet voor de EU."
Volgens haar heeft de EU nu twee keuzes. "Of het schaart zich aan de kant van Nederland of het doet een bemiddelingspoging. Eind maart wordt er een top gehouden met Erdogan, maar als er zo'n ernstig conflict is, werpt dat een smet op de top. De EU komt nu niet meer weg met zwijgen."
Ook correspondent Lucas Waagmeester is zeer verbaasd over de Nederlandse stap en verwacht dat Turkije fel zal reageren. "Zoals we de Turkse regering op dit moment kennen, zal die dit niet zomaar over z'n kant laten gaan. De verwijdering tussen beide landen gaat verder dan we de afgelopen tien maanden al hebben gezien."
Laatste stap
Zijlstra meldde vandaag ook dat zolang Nederland geen ambassadeur in Turkije heeft, Den Haag ook geen toestemming zal geven voor het aantreden van een nieuwe Turkse ambassadeur in Nederland.
Piri: "Het is echt de laatste stap, want hierna kan je niks meer doen. Dit is diplomatiek het allerergste wat je kan doen."
