De inwoners van Hawaï zijn gisteren via een bericht op hun telefoon gewaarschuwd voor een inkomende ballistische raket. Paniek alom. Maar het bleek vals alarm: ruim een half uur later meldden de autoriteiten dat het ging om een vergissing.
Stel dat in Nederland een kernbom dreigt te vallen. Hoe wordt hier dan alarm geslagen?
"Bij ons functioneert het NL-Alert", zegt Marco Zannoni, directeur van het Instituut voor Veiligheids- en Crisimanagement (COT). Als hier bijvoorbeeld dreiging is van een kernraket, gaan de sirenes af en ligt er volgens Zannoni een plan klaar dat uitgevoerd kan worden. Er zijn al standaardteksten gemaakt voor het NL-Alert dat in zo'n geval verstuurd wordt, zoals het bericht dat in Hawaï is verstuurd.
Het bericht wordt verstuurd vanuit de 25 Nederlandse Veiligheidsregio's. Zij zijn verantwoordelijk voor rampenbestrijding in de regio.
Een vals alarm zoals gisteren, zou hier niet zo snel worden afgegeven, denkt Zannoni. "Wij hebben een heel zorgvuldig veiligheidsprotocol waardoor zo'n fout bij ons waarschijnlijk niet gemaakt wordt. Er zijn mensen met mandaat om zo'n boodschap te kunnen versturen, getrainde professionals die dat niet zonder overleg doen."
Schuilkelders
Waar we heen moeten na het krijgen van zo'n verontrustend bericht, is nog wel de vraag. Want schuilkelders hebben we niet meer. "Althans niet die in het nationale beleid zijn opgenomen", aldus Zannoni. "Regionaal bestaat er wel nog het een en ander. De schuilkelders die er waren hebben meestal een andere functie gekregen, en die er nog zijn zouden moeten worden getest op luchtdichtheid en deugdelijkheid."
De bescherming tegen terrorisme is min of meer in de plaats gekomen van de bescherming tegen bijvoorbeeld een atoomaanval, vertelt Zannoni. "We hebben na de koude oorlog afscheid genomen van de atoomdreiging, en onze blik verlegd naar het terrorisme. Er is ook nog niet besloten dat we opnieuw in schuilkelders moeten investeren."
Er is lange tijd lacherig gedaan over de instructies uit de jaren zestig. "Maar we moeten constateren dat we nu een aantal instructies niet meer hebben. Je moet je afvragen: wat kun je de burger vertellen wat hij of zij moet doen? Waar moet de burger op voorbereid zijn?"
We moeten volgens hem ieder geval voorkomen dat er onnodig paniek ontstaat. "Zoals in Londen bij het terreuralarm op Oxford Street, of in Turijn toen daar het bericht kwam dat er werd geschoten. De overheid moet aangeven: blijf binnen, of juist: ga naar buiten, en geef dan aan naar welke plek. Anders krijg je gevaarlijke situaties met opstoppingen en files."
