Twee weken na de afzetting van de Catalaanse premier Carles Puigdemont heeft de Spaans-Catalaanse strijd zich verplaatst naar de voordeur van de Europese Unie. Maar daar wil men zijn vingers er niet aan branden.
Het is hoog tijd dat Europa zich uitspreekt. Dit vinden 200 Catalaanse burgemeesters, die hiervoor dinsdag demonstreerden in Brussel.
De Belgische hoogleraar Europese Studies Hendrik Vos is het met hen eens. Hij vindt dat er tot nu toe veel slechte keuzes zijn gemaakt in het conflict. "Op elk kruispunt heeft Madrid de verkeerde weg gekozen. Ook de Catalanen hebben zich weinig constructief gedragen door de onafhankelijkheid uit te roepen. Op elk moment dat er een keuze was, hebben alle partijen ervoor gekozen om het verder te laten etteren."
En met 'alle partijen' bedoelt Vos ook de EU. Volgens hem had deze veel duidelijker op moeten treden. "Dat heeft geleid tot de reactie die je nu ziet, namelijk geen. Iedereen kijkt weg en probeert te vermijden dat dit de EU-agenda haalt."
Als dit buiten de Europa zou gebeuren, zou de EU de eerste zijn om zijn vinger op te steken.
Dat is raar, vindt hij, omdat het gaat om een geweldloos verzet van Catalanen die hun mening willen uiten en hiervoor naar de stembus gaan. Dat de aanstokers daarvan nu dertig jaar cel riskeren, noemt hij buitenproportioneel. "Als dit buiten de Europa zou gebeuren, zou de EU de eerste zijn om zijn vinger op te steken om te zeggen dat er een dialoog en een oplossing moet komen."
Ook de Tsjechische politiek analyticus Miroslav Hroch is teleurgesteld. "Ik was altijd sterk voorstander van Europa. Maar de laatste tijd heb ik de indruk dat Brussel op een manier reageert die ik niet begrijp, met een zekere hypocrisie."
Twee maten
Hoogleraar Hroch vindt dat de EU met twee maten meet. "Een maat voor ons, en een maat voor 'die anderen'. Kijk naar Montenegro en Kosovo: die werden ondersteund om zich van Servië af te scheiden. Maar als het om Catalonië gaat, is het anders."
Weinig Europese leiders spraken zich uit over het Spaans-Catalaanse conflict. Vrijwel niemand wil lidstaat Spanje bruuskeren. De twee politicologen vinden dat dat nu moet veranderen.
Ik had verwacht dat er allang iemand was opgestaan om te bemiddelen.
Hroch: "Waarom wordt er nog niet bemiddeld? Een sterke kant van de EU was altijd dat deze als autoriteit kon optreden om te bemiddelen voor vrede. Ik had verwacht dat er allang iemand was opgestaan om op te roepen om rond de tafel te zitten en tot een compromis te komen."
Vroeg of laat moet die dialoog er komen, denkt Vos. "Dan zou het toch treurig zijn als we een externe bemiddelaar moeten overvliegen. Bijvoorbeeld uit Zuid-Afrika, Brazilië of de VS. Als wij als EU niet in staat zouden zijn om dat te doen. Dat zou voor de EU toch wel een blamage zijn."
