Hoogleraar en integriteitsdeskundige Hans van den Heuvel heeft het rapport van de commissie-Ruys, die het exorbitante uitgavenpatroon van de centrale ondernemingsraad van de Nationale Politie (COR) heeft onderzocht, met stijgende verbazing gelezen. "Zoiets heb ik nog nooit meegemaakt."
Hij concludeert dat de normen en waarden binnen de politietop aan alle kanten werden overschreden. "Er is zo chaotisch bestuurd. Alles was mogelijk zonder enig toezicht of controle. Dan kun je er donder op zeggen dat het fout gaat. En dat is dus ook gebeurd."
Luxe etentjes en feestjes
COR-voorzitter Frank Giltay werd in de watten gelegd met salarisverhogingen en ruime vergoedingen, die besteed werden aan luxe etentjes en feestjes. Terwijl de politie krap bij kas zat. "De COR kon alles doen zonder dat betalingen een halt werden toegeroepen. Ze konden graaien uit een denkbeeldige pot, er was altijd geld", zegt de hoogleraar.
Maar de commissie-Ruys heeft geen bewijs gevonden dat voormalig korpschef Gerard Bouman de COR bewust heeft omgekocht in ruil voor steun voor een ingewikkelde reorganisatie van de Nationale Politie. Van den Heuvel: "De weg is begaanbaar gemaakt voor positieve adviezen, maar of dat omkoping is, is moeilijk te zeggen."
Het strafrechtelijk onderzoek is zeker een beperking geweest voor de commissie.
Volgens Van den Heuvel ging snelheid boven integriteit tijdens de reorganisatie. "Dat is heel kwalijk, want als er geen toezicht is en er zo van bovenaf wordt gegraaid, dan werkt dat door in de hele organisatie. Dan krijg je een glijdende schaal van normen en waarden."
Hij vindt dat de cultuur van de politie-organisatie moet worden aangepakt. "Men moet kritisch kunnen zijn en daar zelf ook tegen kunnen. Nu is het heel moeilijk om elkaar de maat te nemen en kritiek te uiten, dan kom je meteen aan die korte lontjes."
Strafrechtelijk onderzoek
Huidig korpschef Erik Akerboom noemde het declaratiegedrag van de COR vorig jaar "ondoelmatig en disproportioneel". COR-voorzitter Frank Giltay werd begin deze maand ontslagen wegens ernstig plichtsverzuim. Tegen hem loopt een strafrechtelijk onderzoek.
Dat strafrechtelijk onderzoek is volgens Van den Heuvel een beperking geweest voor de commissie-Ruys. "Ik ben er stellig van overtuigd dat het onderzoek solide en betrouwbaar is, maar ze hebben niet alles kunnen onderzoeken omdat de zaak onder de rechter is."
Hij denkt dat als de rechter zich met het onderzoek gaat bemoeien, er nog veel meer informatie naar boven zal komen. "De FIOD en de Belastingdienst kunnen veel meer boven water halen dan deze commissie. Dan krijgen we een nog spannender verhaal dan we nu al te lezen hebben gekregen."
