"Het zijn jongens die er echt over nagedacht hebben. Ze hebben de tijd genomen om zich voor te bereiden, om nu deze aanval los te laten. Die is heel gecoördineerd en in heel veel landen tegelijk." Dat zegt beveiliginsexpert Ronald Prins in Nieuwsuur over de gijzelsoftware die overal ter wereld opduikt.
"Wie achter deze aanval zitten is nog niet duidelijk. Het is wel opvallend dat ze ook Rusland heel erg aanvallen. Meestal zijn het Russische criminelen en die zouden Rusland niet aanvallen. Misschien komt het dit keer uit een andere hoek."
Over de hele wereld zijn meldingen gedaan van grootschalige zogenoemde ransomware-aanvallen zoals in Groot-Brittannië. De Britse premier May zei dat de aanval op de Britse ziekenhuizen onderdeel is van een nog grotere internationale cyberaanval. Volgens May zijn er waarschijnlijk geen patiëntgegevens buitgemaakt bij de aanval.
De BBC meldde dat er ook in de VS, China, Rusland, Spanje, Italië, Vietnam en Taiwan dergelijke cyberaanvallen zijn uitgevoerd, waarbij computersystemen gegijzeld worden. Volgens onderzoekers houden de aanvallen verband met elkaar.
Losgeld
"Ze zorgen dat de bestanden op het netwerk ontoegankelijk worden. Daarna vragen ze 300 dollar zodat je weer toegang krijgt tot je bestanden", zegt Prins.
Naast ziekenhuizen zijn ook grote telecom- en elektriciteitsbedrijven in Spanje, Rusland en Azië getroffen. Ook het Russische ministerie van Binnenlandse Zaken zegt aangevallen te zijn.
Persbureau Reuters meldt dat in Zweden de administratie van een gemeente is stilgelegd door de gijzelsoftware. Pakketbezorger FedEx zegt ook problemen te hebben met zijn Windows-systemen.
Aan de haal
"Hier waren de Amerikanen al een tijdje bang voor", zegt correspondent Arjen van der Horst.
"Precies een maand geleden was er een heel schadelijke lek bij de afluisterdienst NSA. Onbekenden hadden de digitale gereedschapskist op het internet geplaatst, en daarmee kon je zien wat voor software de NSA gebruikt, om op computers in te breken. Zij waren bang dat andere hackers met deze technieken aan de haal zouden gaan. En zo geschiedde."
Het Nederlandse Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) zegt dat ook mensen in Nederland "heel voorzichtig moeten zijn met het openen van e-mail van mensen die je niet vertrouwt", zegt verslaggever Ardy Stemerding.
Kijk hieronder het hele gesprek met beveiligingsexpert Ronald Prins en de bijdrages van correspondent Arjen van der Horst en verslaggever Ardy Stemerding.
