Honderden boeren stappen naar de rechter om te voorkomen dat ze hun melkkoeien naar de slacht moeten brengen. De rechter in Den Haag oordeelde vorige week dat ruim vijftig melkveehouders geen afstand hoeven te doen van hun koeien om de hoeveelheid koeienmest terug te dringen.
Met die uitspraak staat het fosfaatreductieplan van staatssecretaris Martijn van Dam (Landbouw) op losse schroeven.
Advocaat Peter Goumans, die vijf boeren bijstond in hun succesvolle rechtszaak, zegt dat de teller inmiddels op vierhonderd boeren staat. "Zij hebben het oordeel van de rechter gezien en willen weten of het ook voor hun bedrijven geldt. En de teller loopt nog op."
Er gaat eerst een brief naar staatssecretaris Martijn van Dam (Landbouw) waarin de boeren eisen dat de fosfaatregeling van tafel gaat. Door die regeling mogen zij minder mest uitrijden en moet hun veestapel krimpen.
Niet rechtmatig
De boeren die gelijk kregen van de rechter hebben allen gemeen dat ze voor 2 juli 2015 enorme investeringen hebben gedaan en financiële verplichtingen zijn aangegaan om hun melkveebedrijf uit te breiden na het loslaten van het melkquotum.
Zij konden volgens de rechter toen niet voorzien dat er een fosfaatreductieplan zou komen dat boeren verplicht om een deel van hun vee weg te doen. De boeren zijn onomkeerbare financiële verplichtingen aangegaan. Het slachten van koeien zou hen financieel zo hard raken dat de rechter de fosfaatregeling voor deze boeren niet rechtmatig vindt.
Boer Henk Aa uit Heino is een van de 52 boeren die vorige week won bij de rechter. "Wij als bio-bedrijf zijn niet eens de veroorzaker van het mestprobleem en dan moet ik ook nog koeien gaan afvoeren voor een probleem dat wij niet hebben veroorzaakt? Gelukkig hebben we gewonnen. Mijn koeien gaan niet weg."
Aa vindt het principieel ook niet kunnen dat je een drachtige koe naar de slacht brengt. "In een beschaafd land als Nederland, dat we dit hebben verzonnen. Dat we in totaal 160.000 koeien gaan slachten om dat mestbeleid overeind te houden. Ik snap er niets van."
Nederland heeft in de Europese Unie nu nog een uitzonderingspositie, de zogenaamde derogatie. Dit houdt in dat Nederland - dat voldoende grasland heeft - meer mest mag uitrijden dan andere Europese landen.
Maar omdat Nederland door het fosfaatplafond van 172,9 miljoen kg mest heen schiet, dreigen boeren deze uitzonderingspositie te verliezen, als straf. Hiermee staat de toekomst van de melkbedrijven op het spel.
Zonder derogatie moeten er bijna een half miljoen koeien verdwijnen om de mest van de overblijvende dieren nog uit te kunnen rijden, zo heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek berekend.
Droom
Toch hopen nu veel meer boeren kans te maken bij de rechter. Boer Niels Buijs investeerde miljoenen in de uitbreiding van zijn bedrijf. Juist op het moment dat hij de koeien in de stal wilde zetten, kwam de overheid met de nieuwe regeling. "Mijn droom is in rook opgegaan", zegt hij.
"Ik hoop dat er voor ons een uitzondering komt, want mijn koeien naar de slacht brengen is vreselijk en gaat geheel in tegen mijn natuur."
Staatssecretaris Van Dam heeft vandaag besloten dat hij in hoger beroep gaat tegen de uitspraak van de Haagse rechtbank.
