Twee belangrijke beoordelaars hebben de kredietwaardigheid van Zuid-Afrika verlaagd naar de 'junkstatus'. Een maatregel die volgt nadat president Jacob Zuma vorige week zijn alom gerespecteerde minister van Financiën Pravin Gordhan had ontslagen.
"Zuid-Afrika, de grootste economie op het Afrikaanse continent, is toegetreden tot de club van landen waar investeerders ver van weg willen blijven. De banken moeten veel meer gaan betalen om geld te lenen en dat betekent dat het lenen en leven voor gewone Zuid-Afrikanen veel duurder wordt", zegt correspondent Bram Vermeulen.
Zuma ontsloeg negen van zijn 35 ministers. Onder hen de minister van Financiën, die door investeerders werd geroemd vanwege zijn stabiele beleid. Ook werden nog eens zes staatssecretarissen weggestuurd. "Zuma lijkt te denken dat dit de enige strategie is om zijn tegenstanders uit te schakelen. Gordhan was de laatste buffer tegen de ambities van Zuma om de staatskas te plunderen", zegt Vermeulen.
Daarnaast spelen op de achtergrond twee zakenlieden een rol, vertelt Vermeulen. "Dat zijn de Indiase broers Gupta, die hebben een hele goede band met hem. Zij oefenen direct invloed uit op het staatsbeleid. Die ontslagen minister moest daar niets van weten en daarom is hij ontslagen."
De Zuid-Afrikaanse president zegt dat de rigoureuze ontslagronde bedoeld is om "een radicale sociaal-economische transformatie te bewerkstelligen", met als doel een beter leven voor armen en arbeiders. Maar de oppositie gelooft daar niets van en wil al langer dat Zuma aftreedt. Onder meer vanwege corruptie en fraude.
Toch blijven massademonstraties uit volgens Vermeulen. "De kritiek blijft beperkt tot de middenklasse van Zuid-Afrika, die voornamelijk wit is. Veel Zuid-Afrikanen hebben dan ook andere problemen, zoals rondkomen en het vinden van een dak boven hun hoofd. Van die gelatenheid maakt Zuma gebruik."
In 2019 zijn er weer verkiezingen en Zuma wil dan een kandidaat naar voren schuiven die hem goedgezind is zodat hij aan vervolging kan ontkomen. Hij denkt daarbij aan zijn ex-vrouw Nkosazana Dlamini Zuma.
De Zuid-Afrikaanse economie lijkt door de acties van Zuma inmiddels terecht te zijn gekomen in een vrije val. Beleggers vrezen dat Zuma bereid is de Zuid-Afrikaanse economie in de waagschaal te stellen om zijn macht te behouden.
