Bij de herovering van Oost-Aleppo zijn door het Syrische leger, gesteund door Rusland, op grote schaal oorlogsmisdaden gepleegd. Dat stelt de onderzoeksgroep Bellingcat, samen met de Amerikaanse denktank Atlantic Counsel in een vandaag verschenen rapport.
Volgens Bellingcat wordt ook in de rest van Syrië op allerlei mogelijke manieren geprobeerd het verzet van tegenstanders te breken.
Midden-Oosten-correspondent Sander van Hoorn beantwoordt vijf vragen over de situatie in Syrië.
Hoe is de situatie in Syrië nu?
"Het staakt-het-vuren wordt redelijk nageleefd. Maar het probleem is: met welke rebellen geldt er een staakt-het-vuren? Bijvoorbeeld niet met IS. Veel rebellengroepen zijn inmiddels een samenraapsel geworden. Daar zitten groepen bij waar de Syrische regering nog steeds mee vecht."
Wat is de stand van zaken in het ‘vredesproces’?
"Interessant is dat de Russen en de Turken - die onderhandelen in Kazachstan - meer invloed hebben op de rebellengroepen. Al is die invloed wel beperkt. Syrië heeft natuurlijk een eigen plan als er afspraken worden gemaakt. Rusland en Turkije vinden het minder dringend dat Assad het veld ruimt, maar rebellen zeggen dan weer: dan hoeft het voor ons niet. Afspraken maken is dan moeilijk, want sommige rebellengroepen zullen geen afspraken willen maken om niet te heulen met de vijand."
"Ook is er de route via onderhandelingen in Genève, besprekingen die worden geleid door de VN. De hoop was dat er vertrouwen zou worden gekweekt waarop de partijen in Genève konden voortborduren. Maar dat vertrouwen is er nog helemaal niet. Er ontstaat steeds meer een situatie die door Assad was voorspeld: twee partijen die in Syrië tegenover elkaar staan, de radicalen en de regering. Die rebellen zien dat ook de Verenigde Staten niets doen en sluiten zich bij elkeaar aan."
Welke fouten zijn er gemaakt?
"Er zijn zoveel fouten gemaakt. Omdat niemand precies wist wat het resultaat zou zijn van acties en onderhandelingen. De basisfout van het Westen was de onherroepelijke wens dat Assad moest gaan. Dat speelt het Westen nu nog parten. Ook is de oppositie niet voldoende gesteund."
Hoe moet het nu verder? En wie kunnen er – internationaal - een belangrijke rol spelen?
"Ik verwacht dat er nog een lange tijd zal worden gevochten. Totdat de gematigde oppositie en de Syrische regering een akkoord kunnen sluiten. Of totdat er geen gematigde oppositie meer is, maar alle rebellen samen zijn opgegaan in één groep. Dan krijg je het oude Syrië: de regering in het ene deel, de anderen in terroristenstaatjes, kalifaatjes in het andere deel. Dan heeft Assad gewonnen. Dan vecht niemand meer tegen hem en wat over is gebleven is terroristenland dat het Westen zal willen bestrijden."
"Maar er is niet één oplossing: de bevolking wil dat het vechten stopt. Dat is duidelijk. Turkije, Rusland en Iran zijn nodig, de Verenigde Staten hebben zichzelf buiten spel gezet."
Wat verwacht jij op de korte termijn?
"Ik verwacht dat de strijd doorgaat, omdat er geen evenwicht is. Vluchtelingen kunnen voorlopig ook niet terug. Er wordt gevochten en de mensen zijn gevlucht voor het geweld, maar ze zijn zeker ook gevlucht voor de Syrische regering. Die situatie wordt voorlopig niet anders."
Vredesonderhandelingen
De minister van Buitenlandse Zaken van Kazachstan, Kajrat Abdrachmanov, heeft voor woensdag en donderdag vertegenwoordigers van de Syrische regering en gewapende rebellengroepen uitgenodigd voor nieuwe vredesonderhandelingen. Ook de VN-gezant voor Syrië, Staffan de Mistura, is uitgenodigd. De gesprekken worden ondersteund door Rusland, Turkije en Iran.
Op 23 en 24 januari kwamen de betrokken partijen ook bijeen in Astana. Toen stond in de slotverklaring dat Rusland, Iran en Turkije samen willen toezien op de handhaving van het staakt-het-vuren in Syrië dat eind december inging.
In Genève vindt op 20 februari overleg plaats over Syrië op initiatief van de VN. De belangrijkste oppositiebeweging heeft toegezegd te komen.
Vanuit Moskou komt het bericht dat de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov en zijn nieuwe Amerikaanse collega Rex Tillerson waarschijnlijk in Duitsland met elkaar over Syrië zullen spreken. Waar en wanneer dat zal zijn, is nog niet bekend.
