Wie kozen Donald Trump als president van Amerika en waarom zagen zij Trump liever in het Witte Huis dan Hillary Clinton? Een groot Amerikaans onderzoek onder 25 duizend stemmers geeft een aantal verrassende antwoorden.
Vorige week mochten 232 miljoen Amerikanen stemmen. Daarvan hebben 134 miljoen mensen ook daadwerkelijk gestemd. Nog steeds zijn niet alle stemmen geteld. Ook zijn niet alle stemmen via de post binnen. Maar van de getelde stemmen zijn er 60 miljoen naar Trump gegaan en 61 miljoen naar Clinton. Trump won toch, door het districtenstelsel. Hij kreeg de meeste kiesmannen.
Vooral Trumps winst in de vijf swing states was cruciaal. Het was wel een krappe overwinning. In de staat Pennsylvania bijvoorbeeld, was het verschil met Clinton 78 duizend stemmen. In Wisconsin kreeg Trump 27 duizend stemmen meer. En in Michigan was het verschil slechts twaalfduizend stemmen.
Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), vindt dat een stem op Trump te snel wordt gezien als een tegenstem. "Het is niet alleen een tegenstem, maar ook een stem van hoop. Voor kiezers was er de keuze: hoop of de gevestigde orde. En ook: misschien moeten we dit maar eens proberen", zegt Putters.
Aantrekkingskracht
De overwinning van Trump was een verrassing - voor zover bekend ook voor de kandidaat zelf. Trump, de zakenman met geen enkele politieke ervaring, had een (nog) grotere aantrekkingskracht dan de peilingen van tevoren lieten zien.
Hoewel Trump werd beschuldigd van racisme, stemde een op de drie latino’s op hem (29 procent). Daarmee deed Trump het beter onder latino’s dan Mitt Romney in 2012 (26 procent). Afro-Amerikanen stemden weliswaar in overgrote meerderheid op Clinton, toch stemde bijna een op de tien zwarte Amerikanen op Trump.
Een opvallend grote groep kiezers wilde deze verkiezingen een kandidaat die 'echte verandering' kan brengen. Zij kozen overweldigend voor Donald Trump (83 procent). Kiezers die vinden dat het met Amerika de verkeerde kant op gaat, kozen ook in ruime meerderheid voor Trump (69 procent versus 25 procent voor Clinton).
Ruim twee derde (70 procent) van de Amerikanen is blank. Een grote meerderheid van hen verkoos Trump boven Clinton (58 procent versus 37 procent). En dat geldt niet alleen voor mannen. Want ondanks beschuldigingen van aanranding en seksistische opmerkingen, stemde meer dan de helft van de blanke vrouwen op Trump (53 procent).
Amerikanen zonder opleiding of met alleen een middelbare-schooldiploma kozen in meerderheid voor Trump (51 procent). Maar ook Amerikanen met een hogere opleiding stemden in groten getale op Trump (45 procent).
De armste Amerikanen - met een inkomen onder de 50.000 dollar - stemden in meerderheid voor Clinton. Twee derde van de kiezers verdienen meer dan 50.000 dollar. Deze rijkere Amerikanen stemden vaker op Trump (49 procent) dan op Clinton (47 procent).
"Wat je ziet in Amerika is dat de kandidaat die de verbinding kan maken met mensen die banen zijn verloren, die achtergesteld zijn, die kandidaat wint", zegt SCP-directeur Putters.
Millenials
Hillary Clinton rekende op de kiezers onder de dertig jaar. Deze millennials stemden inderdaad meestal op Clinton, maar ze kwamen minder massaal opdagen dan vier jaar geleden. Die lage opkomst speelde Clinton parten en speelde Trump in de kaart.
Inwoners van steden (meer dan 50.000 inwoners) stemden vaker op Clinton dan op Trump (59 versus 35 procent). De meeste mensen in de buitenwijken gaven de voorkeur aan Trump (45 procent versus 50 procent). En dat geldt ook voor de meeste mensen op het platteland (62 procent versus 34 procent).
Trump had ook een perspectiefrijke slogan: Make America Great Again. Die gaat over hoop en trots. Een tegenstem is meer dan mopperen.
En dan die andere vraag: waarom zagen kiezers liever Trump in het Witte Huis dan Clinton? Ook op die vraag geeft het onderzoek antwoord.
Wie boos is over het functioneren van de federale overheid stemde overwegend op Trump (77 procent versus 18 procent). Wie niet boos is, maar wel ontevreden (bijna de helft van alle kiezers) gaf ook de voorkeur aan Trump (49 procent versus 45 procent).
Putters: "Trump had ook een heel perspectiefrijke slogan: Make America Great Again. Die gaat over hoop en trots. Een tegenstem is meer dan mopperen."
Temperament
Kiezers die de economie en buitenlandse politiek het belangrijkste vinden, kozen meestal voor Clinton. Wie immigratie en terrorisme de belangrijkste thema's vindt, koos voor Trump. Kiezers kregen ook de vraag 'heeft Trump het juiste temperament om president te zijn?'. Van de mensen die die vraag met 'nee' beantwoordden, stemde toch nog twintig procent op Trump.
Ook maakt het onderzoek duidelijk dat Trump en Clinton tot de meest impopulaire kandidaten ooit behoren. 18 Procent van de kiezers zag niets in beide kandidaten. Maar van die groep koos 49 procent voor Trump en slechts 29 procent voor Clinton. De keuze tussen twee kwaden pakte - voor de meeste kiezers - dus meestal positief uit voor de buitenstaander.
