Het buitenlandbeleid van Donald Trump is tijdens zijn verkiezingscampagne door hemzelf samengevat als 'America First'. Dat betekent dat hij de Amerikaanse militaire aanwezigheid in sommige gebieden in de wereld minder vanzelfsprekend vindt.
Trump heeft gezegd dat hij niet zomaar de NAVO wil steunen en dat leidt tot zorgen en onzekerheid bij bijvoorbeeld Polen en de Baltische staten. "Ik ben absoluut bereid om die landen te vertellen: 'Gefeliciteerd, je moet jezelf verdedigen’", aldus Trump.
Kern van het NAVO-verdrag is artikel 5: als iemand een NAVO-land aanvalt, is dat een aanval op allen en schiet de rest van de NAVO dat land te hulp.
Trump wil van dat automatisme af als landen weigeren om 2 procent van hun bruto binnenlands product aan defensie uit te geven. NAVO-landen hebben dit percentage met elkaar afgesproken, maar geen van de landen houdt zich er aan.
Amerika betaalt 70 procent van het NAVO-budget terwijl Europa gezamenlijk veel rijker is. Ook de stationering van Amerikaanse troepen in Europa en Azië ziet Trump vooral als kostbaar. "De VS kunnen niet de politie van de wereld zijn", zei hij eerder.
NAVO-chef Jens Stoltenberg benadrukte als reactie het belang van de organisatie. "Onze alliantie heeft de meest naaste vrienden van Amerika samengebracht in tijden van vrede en conflict, al bijna 70 jaar. Een sterke NAVO is goed voor de Verenigde Staten, en goed voor Europa".
Sommigen zeggen dat met de Russen niet te praten valt, dat wil ik wel eens onderzoeken.
En terwijl de relatie tussen de Russische president Vladimir Poetin en het Westen juist op een dieptepunt is beland - volgens sommigen zelfs terug op het niveau van de Koude Oorlog - heeft Trump voor Poetin herhaaldelijk zijn bewondering geuit.
Er wordt tussen het Westen en Rusland geruzied over Syrië, Oekraïne en ook op militair gebied loopt de spanning op. Maar Trump denkt daar - in ieder geval tijdens zijn campagne - anders over. Hij vindt Poetin een goede leider en zei dat hij een goede relatie met hem wel ziet zitten.
Ook Poetin is verheugd na de overwinning van Trump en wil naar eigen zeggen graag investeren in een betere relatie.
Oost-Europese landen als Estland, Letland en Litouwen vragen echter steeds nadrukkelijker om militaire steun van hun Westerse bondgenoten na de Russische annexatie van de Krim in Oost-Oekraïne. Zij zijn bang dat Rusland zal proberen om met geweld steeds meer macht naar zich toe te trekken in de voormalige Sovjet-landen.
Vorige maand hebben de Russen in de enclave Kaliningrad aan de Oostzee Iskander-raketten geplaatst. Die raketten kunnen worden voorzien van kernkoppen en hebben een bereik van 700 kilometer, wat tot veel onrust leidde in de Baltische staten.
Europa-correspondent Saskia Dekkers is in Litouwen. "Litouwers zeggen dat ze niet zonder de Amerikaanse bescherming kunnen overleven als onafhankelijk land. Ze beschouwen de VS als een garantie voor hun zelfstandigheid. Dat Donald Trump de bescherming door de NAVO ter discussie stelde, creëert hier ongerustheid", zegt ze.
Saulius Skvernelis, de Litouwse minister-president, hoopt dat de uitspraken van Trump bij campagneretoriek blijven. "Ik hoop van harte dat de uitspraken over defensie en Rusland onderdeel waren van de verkiezingscampagne en dat we ons voorlopig nog geen zorgen hoeven te maken."
De Litouwse president Dalia Grybauskaite zei na de overwinning van Trump: "Het Amerikaanse volk heeft haar keuze gemaakt. Wij respecteren die keuze. We hebben vertrouwen in de Verenigde Staten, omdat ze onze trouwste bondgenoot zijn."
Volgens Dekkers reageren politici in Litouwen heel voorzichtig op de verkiezing van Trump omdat ze hem nodig hebben. "Ze willen hem niet tegen zich in het harnas jagen. Ze hopen dat kandidaat Trump een andere man is dan president Trump."
Hitler
De beroemde Britse historicus Simon Schama ziet de toekomst alles behalve rooskleurig tegemoet en heeft de overwinning van Trump een "catastrofe" genoemd. In een radio-interview vergeleek hij de overwinning met de opkomst van Adolf Hitler.
"De democratie brengt vaak fascisten aan de macht, dat gebeurde in Duitsland in de jaren 30", aldus Schama. "Het is het resultaat van de democratische stem, die kan leiden tot een autoritair regime en - naar mijn mening - is dat precies wat het zal zijn."
