Het ministerie van Buitenlandse Zaken houdt een lijst met islamitische instellingen die geld uit Saudi-Arabië zouden krijgen geheim. Wel bevestigt het ministerie het bestaan van een dergelijke lijst. Tot nu toe hield het kabinet vol dat dergelijke lijsten niet bestaan.
De Tweede Kamer maakt zich al jaren zorgen over de buitenlandse financiering van moskeeën. Met name geld dat uit landen als Saudi-Arabië, Koeweit en Qatar naar Nederland vloeit, is volgens veel politieke partijen een probleem. In deze landen wordt een ultraconservatieve versie van de islam gepredikt, die zou kunnen leiden tot radicalisering.
In Oostenrijk is buitenlandse financiering van moskeeën verboden. In Nederland nog niet. Minister Asscher zegt dat een verbod vanwege de vrijheid van godsdienst in Nederland niet mogelijk is.
De Tweede Kamer wil al jaren meer transparantie over welke instellingen in Nederland geld ontvangen uit de oliestaten. Het kabinet liet hier onderzoek naar doen, maar vorig jaar kwam de conclusie dat er te weinig gegevens zijn om een alomvattend beeld te schetsen.
Om toch meer transparantie te krijgen zouden gemeenten in gesprek gaan met salafistische instellingen, en Nederlandse ambassades gesprekken voeren met Saudi-Arabië en Koeweit over de financiering.
Nieuwsuur sprak met tien gemeenten waar salafistische centra bestaan. Negen van de tien gemeenten laten weten dat zij geen gesprekken voeren over financiering.
Toch een lijst
Aan het ministerie van Buitenlandse Zaken vroeg Nieuwsuur wat de gesprekken met ambassades hebben opgeleverd. Is er inmiddels een lijst van instellingen die geld ontvangen?
Maar van Buitenlandse Zaken mocht Nieuwsuur niet met de ambassades spreken over dit onderwerp. Een woordvoerder van het kabinet liet weten dat er geen lijst bestaat.
Uit documenten die Nieuwsuur heeft verkregen met een beroep op Wet openbaarheid van bestuur (Wob) blijkt dat er toch een lijst bestaat. Het gaat om een lijst die is opgesteld in 2013 door Buitenlandse Zaken, als een soort update voor minister Asscher van Sociale Zaken.
Op de lijst staan zo’n twintig instellingen waar financiering vanuit Saudi-Arabië voor gepland stond. Het ministerie van Buitenlandse Zaken, Sociale Zaken en Veiligheid en Justitie bevestigen het bestaan van de lijst. Maar vandaag hoort Nieuwsuur dat op last van Buitenlandse Zaken de lijst niet openbaar wordt gemaakt.
Ik wil dat lijstje zien en weten waarom deze informatie al jaren beschikbaar is, maar niet wordt gedeeld.
Kamerleden Sjoerd Sjoerdsma (D66) en Sadet Karabulut (SP) vinden dat minister Koenders de lijst alsnog openbaar moet maken. ."We hebben tal van voorstellen gedaan om die informatie boven tafel te krijgen. Het kabinet weet dat wij als Kamer die informatie graag willen hebben. Dus ik wil dat lijstje zien en weten waarom deze informatie al jaren beschikbaar is, maar niet wordt gedeeld met de Kamer", zegt Karabulut.
Onderzoeker Stijn Hoorens die namens het kabinet onderzoek deed naar buitenlandse financiering van moskeeën, kreeg de lijst tijdens zijn onderzoek vertrouwelijk in te zien. "Dat was natuurlijk relevante informatie voor ons, belangrijk voor het onderzoek omdat het aangaf dat voor in elk geval een aantal instellingen financiering plaatsvond of gepland was."
Afspraak
Maar toen Hoorens zich tot Buitenlandse Zaken wendde om over de lijst te spreken kreeg hij nul op rekest. "Ze reageerden vrij terughoudend. Na enige aarzeling werd wel erkend dat die informatie wordt gedeeld op diplomatiek niveau, maar toen we vroegen of dat ook het geval was met andere landen konden of wilden ze daar geen antwoord op geven."
Er zou sprake zijn van een afspraak tussen het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Saudische ambassade in Nederland. Als er geld vanuit Saudi-Arabië naar islamitische instellingen in Nederland gaat, krijgt Buitenlandse Zaken dat te horen. Maar die informatie blijft vervolgens geheim.
Het heeft er alle schijn van dat Saudi-Arabië van tevoren overlegt waar ze in Nederland geld mogen uitgeven.
Sjoerdsma: "In februari dit jaar zei minister Asscher nog: ik ga in gesprek met landen als Saudi-Arabië om die financieringsstromen in kaart te brengen, maar nu blijkt dat drie jaar geleden die financieringsstromen al in kaart zijn gebracht.
"Sterker nog, het heeft er alle schijn van dat een land als Saudi-Arabië van tevoren overlegt waar ze in Nederland geld mogen uitgeven, dus dat het kabinet niet alleen inzicht heeft over hoe het geld wordt uitgegeven door Saudi-Arabië in Nederland, maar er misschien ook nog controle op kan uitoefenen."
Volgens Sjoerdsma en Karabulut heeft de terughoudende reactie van Buitenlandse Zaken te maken met de handelsbelangen van Nederland in Saudi-Arabië .
