In de serie ‘Leiders over later’ spreken Sybrand Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66) en Emile Roemer (SP) over drie belangrijke thema’s voor de toekomst. Vanavond de tweede aflevering, met als thema: ongelijkheid.
De Haagse realiteit wordt veelal bepaald door incidenten en vluchtige debatten. Politieke hypes duren in de regel niet langer dan een week. Tijd voor het ontwikkelen van politieke visies lijkt er nauwelijks te zijn. Nu regeringspartijen VVD en PvdA krap zitten in parlementaire meerderheden ligt de journalistieke focus veelal op ideologische tegenstellingen en raken fundamentele vraagstukken voor de komende decennia ondergesneeuwd.
Nu het nieuwe jaar is aangebroken, haalt Nieuwsuur drie politiek leiders voor even weg uit Den Haag en nodigt ze uit om in het hart van de Nederlandse hoofdstad te spreken over drie grote thema’s voor de toekomst: privacy, economische ongelijkheid en het heelal.
Ontwrichting
Ieder onderwerp wordt ingeleid door vooraanstaande deskundigen van verschillende wetenschappelijke disciplines. In een videoboodschap, vertoond in filminstituut EYE, richten de wetenschappers zich tot de Nederlandse politiek. Ze schetsen een verontrustend scenario voor het jaar 2050 en roepen politici op om nu eens werkelijk na te denken over de toekomst.
De boodschap komt vanavond van Richard Wilkinson, een Britse emeritus-hoogleraar sociale epidemiologie aan de Universiteit van Nottingham. In 2009 publiceerde hij het beroemde boek The Spirit Level, over de effecten van inkomensongelijkheid in landen. Zijn stelling: ongelijkheid leidt tot ontwrichting van een samenleving en moet daarom bestreden worden.
Armoede
Volgens Alexander Pechtold (D66) kan armoede, ook in een rijk land als Nederland, een probleem zijn. "Mijn vader zei vroeger: armoede kan al betekenen dat als de hele straat vakantie heeft en één kind dat niet heeft, dat voelt als armoede. Het is altijd het verschil."
Maar Pechtold vindt niet dat de Nederlandse overheid nog verder moet gaan in de herverdeling van welvaart onder burgers. De overheid moet zich niet zozeer richten op de inkomens van mensen, maar eerder op hun opleiding. Pechtold: "Ik leg de nadruk vooral op de kansen die ieder individu moet krijgen. Daar zit mijn grote drive."
Emile Roemer staat als leider van de SP bekend om zijn kritiek op economische ongelijkheid. "Een miljoen mensen in Nederland leeft onder de armoedegrens. Die stress, die woede, die ongelijkheid, dat wordt alleen maar groter", zegt hij.
Roemer omarmt het idee van professor Richard Wilkinson om de economie te democratiseren, bijvoorbeeld door werknemers aandelen te geven in het bedrijf waar zij voor werken. "Werknemers zouden zeggenschap moeten krijgen over de besluiten die genomen worden door de directie. Als je dat regelt, weet je zeker dat de langetermijnbelangen voorop komen te staan."
Vergrijsde samenleving
Sybrand Buma van het CDA gelooft niet in een dergelijke aanpak. Over het uitgeven van aandelen aan werknemers zegt hij: "Ik hoor een beetje de Volkseigener Betrieb uit de DDR. Uiteindelijk is een bedrijf een organisatie die gestuurd moet worden in een bepaalde richting. De strategische keuzes van een bedrijf afhankelijk maken van een democratisch proces, dat zou echt voor het eerst in de hele wereldgeschiedenis zijn dat dat gaat werken."
Een veel belangrijkere kwestie vindt Buma de vraag of de materiële welvaart in 2050 nog gewaarborgd kan worden. "We zijn in 2050 een vergrijsde samenleving waar heel veel mensen boven de AOW-leeftijd zijn, en heel weinig mensen het geld verdienen." Op dit vraagstuk zal de politiek in de komende jaren een antwoord moeten vinden, zegt Buma.
