Op het hoogtepunt van de Koude Oorlog hadden de VS en de Sovjet-Unie samen zo'n 70.000 kernwapens. Sindsdien is er flink ontwapend, maar de kernwapens zijn de wereld nog lang niet uit.
In Nieuwsuur Krista van Velzen van Pax vanuit Hiroshima en specialist internationale veiligheid Ko Colijn.
Het zijn er toch nog zo'n 10.000 wereldwijd. Amerika heeft nog steeds de meeste: 4804. Een deel daarvan staat in andere NAVO-landen, zoals in ons land op de Brabantse vliegbasis Volkel, maar het zijn Amerikaanse wapens en alleen de Amerikaanse president besluit over de inzet.
Ook Rusland heeft er veel: 4480. De andere landen hebben er veel minder: Frankrijk heeft 300 nucleaire wapens, China 250 en het Verenigde Koninkrijk 225. Dan is er nog Israël, dat heeft misschien wel 400 kernwapens, maar wil er officieel niets over zeggen.
Afgeschaft
Er zijn drie kernmachten die eigenlijk geen kernwapens mogen hebben: Pakistan met 120 wapens, India met 110 en Noord-Korea met minder dan 10.
Vier landen hebben hun kernwapenarsenaal afgeschaft: Zuid Afrika en de voormalige Sovjet-staten Oekraïne, Wit-Rusland en Kazachstan.
Eerste atoombom
70 jaar geleden gooide een Amerikaanse bommenwerper een atoombom op Hiroshima. Drie dagen later werd er nog een atoombom op Nagasaki afgeworpen. Met de wapens wilden de Amerikanen in een keer een einde maken aan de Tweede Wereldoorlog.
Daarna is het wapen niet meer ingezet, want de gevolgen waren verschrikkelijk. Beide aanvallen samen kostten naar schatting aan ruim 200.000 mensen het leven. Tienduizenden mensen stierven later als gevolg van de radioactieve straling. Ook nu nog worden bij het Vredesmonument jaarlijks nieuwe namen toegevoegd aan de lijst met doden als gevolg van de bom.
In Japan is vannacht, precies op het tijdstip dat de bom op Hiroshima viel, een minuut stilte gehouden. De Japanse premier Abe pleitte voor afschaffing van alle kernwapens.
Op het nippertje
Lange tijd leken Rusland en het Westen bezig met het afbouwen van hun kernwapenarsenaal. De Amerikaanse president Reagan en Sovjet-leider Gorbatsjov slaagden er in 1987 op het nippertje in om de kernwapenwedloop in de kiem te smoren. Ze sloten het INF-verdrag dat de hele categorie middellangeafstandsraketten aan beide zijden verbood.
Het was een ongekend succes op het gebied van nucleaire wapenbeheersing. Maar door de crisis rond de Krim en Oekraïne lijkt nu het tegenovergestelde te gebeuren. Kernwapens zijn terug van weggeweest.
Na hardnekkige geruchten dat president Poetin bezig was om Iskander-kruisraketten te ontwikkelen, beschuldigde de VS de Russen vorig jaar juli formeel van schending van het INF-Verdrag. De Iskander-K, een kruisraket met een bereik van meer dan 500 kilometer, zou inmiddels opgesteld worden in Luga, 120 kilometer van de grens bij Estland.
In bedwang
Auteur en programmamaker Ad van Liempt meent dat we vandaag niet alleen de eerste atoombom herdenken. "We herdenken in feite ook dat de grote machtsblokken elkaar precies zeventig jaar in bedwang proberen te houden met de dreiging dat ze hem weer gebruiken: het meest verschrikkelijke ding dat ooit is uitgevonden."
