Stem op Volt leidt tot breuk in fractie GroenLinks Zuid-Holland • Definitieve uitslag volgt donderdag

Einde liveblog

We sluiten het liveblog over de Eerste Kamerverkiezingen. Er waren enkele verrassingen, dankzij afspraken die partijen onderling hadden gemaakt.

Lees meer over het verloop van de Eerste Kamerverkiezingen in dit artikel:

Stem op Volt leidt tot breuk in fractie GroenLinks Zuid-Holland

De fractie van GroenLinks in Zuid-Holland heeft gebroken met Statenlid Debora Fernald, die vandaag niet op haar eigen partij heeft gestemd, maar op Volt. "De samenwerking met dit Statenlid verliep al langer stroef. Het is nu gekomen tot een breuk binnen de fractie in Zuid-Holland", zegt partijvoorzitter Katinka Eikelenboom in een verklaring.

Door de afwijkende stem van Fernald verliest de gezamenlijke GroenLinks/PvdA-fractie in de Eerste Kamer een zetel waar wel op gerekend was.

Lijstrekker Paul Rosenmöller noemt het zetelverlies "natuurlijk jammer, maar gelukkig zonder politieke gevolgen". De nieuwe linkse fusiefractie kan nog steeds cruciaal zijn voor een meerderheid.

CDA en ChristenUnie blij met extra zetels: 'een mooie dag'

Theo Bovens en Tineke Huizinga, de lijsttrekkers van CDA en ChristenUnie in de Eerste Kamer, zijn zichtbaar blij met de zetels extra die ze hebben binnengehaald. Beiden staan stralend voor de camera. "Het is een heel mooie dag", zegt Huizinga.

Door onderlinge afspraken wist de coalitie twee restzetels binnen te halen.

Definitieve uitslag volgt donderdag

De uitslag zoals die vanmiddag door het ANP is bekendgemaakt, is voorlopig. De Kiesraad stelt de definitieve uitslag donderdag vast. Dan zullen ook de stemmen van het kiescollege in Caribisch Nederland zijn meegeteld. De verwachting is overigens niet dat de uitslag nog zal veranderen.

Op 6 juni is de laatste vergaderdag van de oude Eerste Kamer. De nieuwe leden worden op 13 juni geïnstalleerd.

Zetel minder maakt voor Van der Plas (BBB) niet veel uit

Caroline van der Plas, de leider van BBB, vindt het geen enkel probleem dat haar partij niet zoals verwacht met 17 zetels, maar met 16 zetels in de Eerste Kamer komt. Ze ziet het ook niet als een zetel verlies: "Volgens mij hebben we 16 zetels winst", zegt ze tegen de NOS. BBB is nieuw in de senaat.

Er bestond nog de mogelijkheid dat BBB door afspraken met andere partijen 18 zetels had gehaald, maar daar is Van der Plas helemaal niet mee bezig geweest. "Onze strategie is misschien wel dat we geen strategie hebben."

De 17e zetel van BBB is waarschijnlijk naar het CDA gegaan. De coalitie heeft twee zetels gewonnen ten opzichte van de prognose. Voor een meerderheid in de Eerste Kamer kan het kabinet nu zowel naar BBB als naar GroenLinks/PvdA kijken.

Kuiken: zetel minder is 'natuurlijk erg jammer'

Partijleider Attje Kuiken van de PvdA heeft wel een idee hoe het kan dat de combinatie van haar partij en GroenLinks een zetel is kwijtgeraakt ten opzichte van de prognose. Maar ze wil er op dit moment niets over kwijt. "Dat is voor latere analyse, maar het is natuurlijk erg jammer", zegt ze tegen de NOS. De gecombineerde fractie komt niet op vijftien, maar op veertien zetels in de senaat.

De pro-Europese partij Volt haalt onverwacht een zetel extra en komt op twee. Waarschijnlijk komt die zetel van GroenLinks. In de provincie Zuid-Holland stemde een Statenlid van GroenLinks op Volt.

Kuiken is vooral "heel blij" dat PvdA en GroenLinks in de nieuwe Eerste Kamer voor een meerderheid kunnen zorgen en dus invloed blijven houden op het beleid. "We kunnen het kabinet naar links trekken en groene sociale keuzes afdwingen."

VOORLOPIGE UITSLAG: EXTRA ZETEL CDA EN CHRISTENUNIE

Uit de voorlopige uitslag van de Eerste Kamerverkiezingen blijkt dat de BBB ten opzichte van de prognose een zetel verliest en op zestien zetels uitkomt. Daarmee is de partij nog altijd verreweg de grootste in de Senaat.

Voor de coalitie is er goed nieuws: CDA en ChristenUnie krijgen er allebei een zetel extra bij en komen uit op zes en drie. Daarmee komt de coalitie op 24 zetels, waarmee er met de veertien zetels van PvdA/GroenLinks over links een meerderheid van 38 zetels in de Eerste Kamer is. Ook met de BBB heeft de coalitie een meerderheid.

Ook in Noord-Brabant en Noord-Holland in lijn met uitslag gestemd

De Brabantse en Noord-Hollandse Statenleden hebben in lijn met de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen gestemd. Ook daar volgens het ANP dus geen verrassingen.

In Noord-Brabant aasden drie landelijke partijen op de twee stemmen van Lokaal Brabant, maar het tweetal van de provinciale partij stemde op de 'eigen' OPNL.

D66'er stemde in Flevoland voor VVD

Een Statenlid van D66 in de provincie Flevoland heeft een stem uitgebracht op de VVD, meldt het ANP. Het is niet bekend wie van de twee D66'ers dit heeft gedaan. De VVD kreeg 5 stemmen van de 41 in Flevoland voor de Eerste Kamer, in plaats van de verwachte 4.

Ook in Friesland stemden politici op eigen partij

De verkiezingen voor de Eerste Kamer in Friesland hebben geen verrassingen opgeleverd. De politici stemden allemaal op de partij die werd verwacht, meldt het ANP. Zo gingen de vijf stemmen van de regionale partijen FNP en Provinciaal Belang Fryslân naar OPNL, de Onafhankelijke Politiek Nederland.

Geen verrassingen bij niet-ingezetenen

Het kiescollege van Nederlanders die in het buitenland wonen, heeft volgens partijlijnen gestemd. Er zijn geen verrassingen in die uitslag.

Nu live: uitslagenmiddag bij de NOS

Op NPO 1 begint nu de speciale verkiezingsuitzending van de NOS met daarin de uitslag van de Eerste Kamerverkiezingen. Na vieren wordt die uitslag verwacht. Nederland Kiest: de Eerste Kamer is tot 16.30 uur ook te volgen in deze livestream.

Spanning over acht restzetels

De meeste zetels zijn al verdeeld, maar acht zetels nog niet. Wat er vandaag met die zogenoemde restzetels gebeurt, is nog spannend. Partijen hebben de afgelopen tijd geprobeerd om de verdeling van die zetels nog te beïnvloeden.

Hoe die politieke koehandel werkt, lees je in dit artikel:

In veel provincies worden stemmen al geteld

In onder meer Fryslân, Groningen, Overijssel en Flevoland zijn de verkiezingen voorbij en worden de stemmen nu geteld. In andere provincies worden de laatste stemmen uitgebracht.

Zie dit overzicht van livestreams van de Statenvergaderingen om zelf mee te kijken naar het bekendmaken van de stemmen.

Kijken: zo ging het stemmen in Noord-Brabant

Voorafgaand van de stemming in de Provinciale Staten van Noord-Brabant kregen de Statenleden een duidelijke instructie van de commissaris van de koning, Ina Adema.

Dat ging zo:

Gaat alles dit keer goed?

Het stemmen voor de Eerste Kamer gaat, net als bij andere verkiezingen, in een stemhokje met een stemformulier en een rood potlood. Dat klinkt simpel, maar gaat niet altijd goed.

In 2011 kon een D66-Statenlid in Noord-Holland dat potlood niet vinden, omdat het achter een richeltje lag. Hij kleurde met zijn eigen, blauwe pen het vakje in, maar daarmee werd de stem ongeldig. Het kostte zijn partij een zetel in de Senaat. Vier jaar eerder kleurde een Statenlid van GroenLinks álle vakjes op de lijst van haar partij rood. Haar stem werd ongeldig verklaard, waardoor de SP een restzetel kreeg.

Het Montesquieu Instituut, het kenniscentrum parlementaire democratie, heeft nog meer bijzondere voorvallen op een rijtje gezet.

Podcast De Dag: het probleem van de Eerste Kamer

Doordat de coalitiepartijen geen meerderheid in de Eerste Kamer zullen halen, zal het zogeheten 'wheelen en dealen' om aan meerderheden te komen alleen maar toenemen. De Eerste Kamer wordt nog politieker dan die al was en daar maakt bijzonder hoogleraar parlementaire geschiedenis Bert van den Braak zich zorgen over, vertelt hij in podcast De Dag.

De Eerste Kamer is volgens hem in feite politiek gewichtiger dan de Tweede Kamer, omdat wetten er gemakkelijker geblokkeerd kunnen worden. En door al het politieke geharrewar dreigt de kwaliteitscontrole te verslappen. Maar, stelt hij, daar is ook iets aan te doen.

Deze aflevering van podcast De Dag kun je hier beluisteren.

De prognose van het ANP

Na de Provinciale Statenverkiezingen kwam het ANP met verschillende prognoses van de zetelverdeling in de Eerste Kamer. De laatste prognose, van enkele dagen geleden, is dat de BoerBurgerbeweging (BBB) uitkomt op zeventien zetels. De gezamenlijke GroenLinks/PvdA-fractie is goed voor vijftien zetels. De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zakt terug naar in totaal 22 zetels, tien minder dan de regeringspartijen tot vandaag hebben.

Politici hebben er zin in

Kijk live mee met de Statenvergadering in jouw provincie

De Eerste Kamerverkiezingen in de Provinciale Staten zijn te volgen via livestreams van de provincies. De stemmingen beginnen rond 15.00 uur. Zoek jouw provincie op in de lijst hieronder:

Ruim 600 stemmers vandaag

616 mensen in het koninkrijk brengen vandaag hun stem uit voor de Eerste Kamer. Het gaat om de 572 leden van Provinciale Staten in de twaalf provincies, samen met de leden van de kiescolleges voor Caribisch Nederland (19) en die voor Nederlanders in het buitenland (25). Samen kiezen ze de 75 leden van de Eerste Kamer.

Niet elke stem van een Statenlid weegt even zwaar. Dat zit zo:

Welkom!

Welkom in het liveblog over de Eerste Kamerverkiezingen. Vanaf 15.00 uur kiezen de leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges voor Caribisch Nederland en die voor Nederlanders in het buitenland de nieuwe Eerste Kamer. Wat je vanmiddag kunt verwachten, lees je in dit artikel.