'Brand in Russische olieraffinaderij na drone-aanval' • Van der Plas niet naar bezoek Zelensky
In dit liveblog lees je de belangrijkste ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne.
Brand in Russische olieraffinaderij
In een olieraffinaderij bij de Zuid-Russische stad Krasnodar is brand uitgebroken. Volgens het Russische staatspersbureau TASS staat een opslagtank in brand, na een aanval met een drone. Krasnodar ligt niet ver van de grens met Oekraïne, aan de overzijde van de Zee van Azov. Volgens TASS is opgeschaald naar de hoogste alarmfase en zijn bijna tweehonderd brandweerlieden uitgerukt om te blussen.
Afgelopen weekend vlogen brandstoftanks in de havenstad Sebastopol in brand, op het door Rusland geannexeerde Oekraïense schiereiland de Krim. Ook toen was er vermoedelijk sprake van een drone-aanval. Oekraïne eist de verantwoordelijkheid voor de aanvallen zelden op.
BBB-leider Van der Plas niet naar bezoek Zelensky aan Kamer
BBB-leider Caroline van der Plas zegt dat zij niet aanwezig zal zijn bij het bezoek van de Oekraïense president Zelensky aan de Tweede Kamer. Op Twitter schrijft zij problemen te hebben met de datum. Het is Dodenherdenking.
In het bericht schrijft de BBB-leider ook dat zij deze week al op de hoogte was gesteld van het bezoek: "Dat dit bezoek juist NU moet, vind ik heel misplaatst. Heb de Kamervoorzitter deze week dan ook laten weten dat ik niet bij ontmoeting met Zelensky zal zijn."
Op 31 maart sprak de Oekraïense leider de Tweede Kamer al toe via een videoverbinding. Forum voor Democratie liet toen verstek gaan, formeel omdat de partij het er niet mee eens was dat een buitenlands staatshoofd het parlement zou toespreken.
Stoet met Zelensky vertrokken
De stoet met wagens is vertrokken vanaf Schiphol, onbekend is waarheen. Vermoedelijk zit president Zelensky in één van de voertuigen. Morgen wordt hij verwacht in Den Haag, waar hij een speech gaat geven. Rondom het Catshuis is veel politie op de been.
Bekijk hieronder de beelden van het vertrek:
Zelensky aangekomen op Schiphol
Het Nederlandse regeringsvliegtuig met daarin de Oekraïense president Zelensky is geland in Nederland. Het toestel vloog vanuit Finland naar ons land, blijkt uit openbare bronnen. Rond 22.15 uur landde het vliegtuig op Schiphol.
Nieuwsuur meldt dat de president morgen in Den Haag een speech geeft, met de titel 'Geen vrede zonder gerechtigheid'. Lees hier meer over het onverwachte bezoek van Zelensky.
Oekraïne meldt zestien doden door Russische beschietingen in Cherson
In de regio Cherson zijn vandaag zeker zestien burgers om het leven gekomen door Russische beschietingen, meldt Oekraïne. Nog eens ruim twintig burgers raakte gewond. In de gelijknamige stad Cherson is een avondklok ingesteld.
Onder meer een supermarkt, treinstation en woningen zouden zijn getroffen door artillerievuur. Volgens de Oekraïense autoriteiten gaat het om "een chaotische beschieting van burgerinfrastructuur". Vier slachtoffers vielen in in een dorp, de rest van de slachtoffers werd getroffen in de stad.
Cherson is een van de regio's die Rusland illegaal geannexeerd heeft. Rusland had de stad Cherson kort bezet aan het begin van de oorlog, maar de stad werd in november vorig jaar bevrijd door het Oekraïense leger.
Zelensky: 'We hebben Poetin niet aangevallen'
Ook president Zelensky ontkent dat Oekraïne iets te maken heeft met de vermeende droneaanval op het Kremlin afgelopen nacht. "We hebben Poetin niet aangevallen", zegt hij. Er vielen geen gewonden bij de aanval en er was geen schade.
Momenteel is de president in de Finse hoofdstad Helsinki. "We vechten alleen op ons eigen grondgebied. We verdedigen onze dorpen en steden", zegt hij.
EU wil half miljard investeren in eigen munitie-industrie
De Europese Commissie wil 500 miljoen euro uittrekken om de productie van munitie en raketten op te schroeven. Het extra budget is bedoeld om de Europese defensie-industrie snel op te schalen om Oekraïne te helpen.
"Dit geeft Oekraïne meer munitie om zijn burgers te beschermen en zal ook onze Europese defensie versterken", zegt Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. De Russische invasie heeft volgens haar laten zien dat het voor de EU hard nodig is om de eigen militaire capaciteit te vergroten.
Het extra geld komt boven op het initiatief vanuit Brussel om binnen een jaar een miljoen artilleriegranaten te leveren aan Kyiv. Daarvoor is nog eens een miljard euro opzijgezet. Van dat geld kunnen lidstaten gecompenseerd worden voor het leveren van munitie uit de eigen voorraad. De 500 miljoen euro is bedoeld om de munitiefabrieken op te schalen.
Oekraïne: wij hebben niets te maken met droneaanval
Een hoge Oekraïense functionaris zegt dat Oekraïne niets te maken heeft met de droneaanval op het Kremlin in Moskou. Een aanval zou nergens toe leiden en zou Rusland juist uitdagen om "nog radicalere acties" te nemen, zegt presidentieel adviseur Podoljak.
De Russische aantijging kan volgens Podoljak betekenen dat Rusland ergens in de komende dagen een grootschalige "terreuraanval" op Oekraïne wil plegen.
Rusland beschuldigt Oekraïne van aanvalspoging met drones op Kremlin
Volgens Rusland heeft Oekraïne vannacht geprobeerd een aanval te plegen op het Kremlin, met als doel het doden van president Poetin. Daarbij zouden twee drones gebruikt zijn, die neergehaald zouden zijn door het Russische leger.
Delen van de drone zijn volgens het Kremlin terechtgekomen op het terrein waar de Russische regering zetelt, maar er zou geen schade zijn.
President Poetin gaat vandaag gewoon door met zijn geplande werkzaamheden, laat een woordvoerder weten aan het staatspersbureau Tass. Volgens Russische staatsmedia werkt Poetin vandaag vanuit zijn landgoed Novo-Ogarjovo buiten Moskou.
Het Kremlin zegt dat Rusland zich het recht voorbehoudt om "vergeldingsmaatregelen te nemen waar en wanneer we dat nodig achten". Ook spreekt een woordvoerder van een "terreurdaad".
Oekraïne heeft niet op de beschuldigingen gereageerd.
Meerdere doden door aanval op grote supermarkt in Cherson
Bij een Russische aanval op een grote supermarkt in Cherson zijn volgens het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken drie mensen om het leven gekomen.
De stad werd na acht maanden Russische bezetting in november bevrijd, maar Cherson wordt nu voortdurend bestookt door Russen die zich aan de andere kant van de rivier de Dnjepr hebben verschanst.
Vanaf komende vrijdagmiddag geldt in de Zuid-Oekraïense stad een uitgaansverbod. Inwoners moeten dan verplicht 58 uur binnenblijven.
'Brand in oliedepot vlak bij Krim door Oekraïense droneaanval'
In een Russisch oliedepot in de buurt van de Krim is woensdag brand uitgebroken. Volgens het Russische staatspersbureau Ria Novosti is de brand bij de opslag in het dorp Volna ontstaan door een droneaanval. Er vielen geen gewonden.
Of Oekraïne achter de brand zit is lastig vast te stellen. Het land geeft vrijwel nooit openlijk toe aanslagen op Russische doelen uit te voeren.
Op beelden is een brandende olieopslag te zien:
Zelensky in Finland voor overleg met Noord-Europese leiders
De Oekraïense president Zelensky is vanochtend aangekomen in Finland. Hij is daar voor een overleg met Noord-Europese leiders over de oorlog in Oekraïne. Zijn bezoek was vooraf niet aangekondigd.
De Finse president Sauli Niinistö organiseert de conferentie, waar ook de premiers van Zweden, Denemarken, Noorwegen en IJsland bij aanwezig zijn.
Zelensky bedankte de Noord-Europese landen vorige week voor hun onvoorwaardelijke steun sinds de Russische invasie. Tegen de Finse omroep Yle zei hij nog wel te hopen op meer luchtafweer en vooral op gevechtsvliegtuigen. Polen en Slowakije leveren Kyiv inmiddels straaljagers in de strijd tegen de Russen en Zelensky hoopt dat meer landen zich daarbij aansluiten.
Trein ontspoord in West-Rusland na explosie, tweede dag op rij
Opnieuw is in de Russische grensregio Brjansk een trein ontspoord. De goederentrein met zo'n twintig wagons zou door een explosie van het spoor zijn geraakt. De Russische spoorwegen spreken van een 'ongeoorloofde inmenging'. Er zouden geen gewonden zijn gevallen.
Gisteren ontspoorde ook al een goederentrein in Brjansk door een explosie. Zonder direct een schuldige aan te wijzen, zeiden lokale autoriteiten toen dat de regio de laatste tijd wordt aangevallen door pro-Oekraïense saboteurs.
Brjansk grenst aan zowel Oekraïne als Belarus.
Importbeperkingen voor Oekraïense landbouwproducten in vijf EU-landen
Tot 5 juni gelden beperkingen voor de import van Oekraïens tarwe, maïs, koolzaad en zonnebloempitten naar Bulgarije, Hongarije, Polen, Roemenië en Slowakije. Dat heeft de Europese Commissie bekendgemaakt. Daarmee hoopt Brussel de overvloed aan onder meer tarwe in die landen tegen te gaan.
Boeren uit Centraal- en Oost-Europa zijn boos omdat hun landen overspoeld worden door tarwe uit Oekraïne, waardoor de prijs flink is gedaald. Sinds vorig jaar hoeft er voor veel producten uit Oekraïne niet langer een douaneheffing te worden betaald. Polen, Hongarije, Bulgarije en Slowakije besloten daarop hun grenzen te sluiten voor tarwe uit Oekraïne. Ze overtraden daarmee EU-regels. Roemenië deed dat niet, maar had ook last van de overvloed aan tarwe en andere landbouwproducten uit Oekraïne.
De tijdelijke beperkingen gelden niet voor de andere lidstaten en de goederen mogen nog wel via de vijf landen geëxporteerd worden.
Kremlin neemt extra veiligheidsmaatregelen voor 9 mei-parade
Over een week, op 9 mei, wordt de Russische Dag van de Overwinning gevierd met onder andere een uitgebreide militaire parade op het Rode Plein in Moskou. Die parade gaat gewoon door "ondanks de dreiging vanuit Oekraïne", zegt het Kremlin. Verschillende regio's hebben hun activiteiten rondom de dag afgelast, omdat ze bang zijn dat de activiteiten doelwit worden van Oekraïense aanvallen. De optocht waarin Russen foto's vasthouden van familieleden die tegen Duitsland vochten in de Tweede Wereldoorlog is ook afgelast.
Volgens Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov doen de veiligheidsdiensten er alles aan om onveilige situaties te voorkomen. Ook zei hij dat de 'speciale militaire operatie', zoals Rusland de oorlog in Oekraïne nog steeds noemt, tot doel heeft om dit soort bedreigingen voor Rusland tegen te gaan.
De afgelopen tijd zijn er verschillende explosies geweest op Russisch grondgebied. Oekraïne heeft geen van de aanslagen geclaimd.
Staat van beleg en mobilisatie in Oekraïne opnieuw verlengd
De Oekraïense autoriteiten hebben de staat van beleg en de algehele mobilisatie met nog eens negentig dagen verlengd, tot 18 augustus. Een tweederdemeerderheid van het parlement in Kyiv stemde daar vanmiddag mee in.
De staat van beleg en de algehele mobilisatie zijn sinds 24 februari vorig jaar van kracht, de dag van de Russische invasie van Oekraïne. Oorspronkelijk waren beide maatregelen voor dertig dagen afgekondigd, maar ze zijn sindsdien meermaals verlengd.
Een van de gevolgen is dat mannen tussen de 18 en 60 jaar alleen in uitzonderlijke gevallen Oekraïne mogen verlaten.
Kremlin: kans op verlengen graandeal neemt af
De kansen voor het verlengen van de graandeal tussen Oekraïne en Rusland nemen af, waarschuwt de Russische regering. Volgens Rusland lopen de gesprekken nog, maar zijn er geen noemenswaardige resultaten. Het akkoord zou volgens Rusland op 18 mei aflopen.
Vorig jaar sloten Oekraïne en Rusland een akkoord dat hervatting van de export van Oekraïens graan en andere landbouwproducten via de Zwarte Zee mogelijk maakte. De overeenkomst was oorspronkelijk voor 120 dagen en zou steeds automatisch met diezelfde termijn worden verlengd.
In maart sprak Rusland echter over een verlenging van 60 dagen. Daarmee wilde het land de druk opvoeren om belemmeringen voor de Russische export van landbouwproducten te schrappen.
Rusland wil hogere productie precisiewapens
De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe wil de productie van precisiewapens met spoed verhogen.
Sjojgoe zegt dat er voor 2023 nog voldoende wapens zijn, maar volgens de minister is de tijdige aanvulling van het wapendepot cruciaal in de "speciale militaire operatie" tegen Oekraïne. De eerste stappen om de productie te verhogen zouden zijn gezet.
De minister beweert verder dat in Oekraïne bij de laatste Russische raketaanvallen meerdere depots zijn verwoest, met daarin westerse wapenleveranties.
VS: sinds december 20.000 Russische doden
Sinds december zijn meer dan 20.000 Russische militairen om het leven gekomen, zegt het Witte Huis. Sinds eind vorig jaar zouden nog eens 80.000 Russen gewond zijn geraakt.
Veruit de meeste slachtoffers vielen rond de belegerde Oost-Oekraïense stad Bachmoet, waar al maanden om wordt gevochten. Veiligheidswoordvoerder van het Witte Huis John Kirby zegt dat ongeveer de helft van de doden deel uitmaakte van het Russische huurlingenleger Wagner. Volgens Kirby is het Russische offensief in Bachmoet "vastgelopen en mislukt".
Amerika schatte in november vorig jaar dat er tot dat moment 100.000 Russische doden en gewonden waren gevallen in de oorlog. Als de cijfers kloppen, verliezen de Russen dus in een hoger tempo manschappen.
Voorzitter Huis van Afgevaardigden VS benadrukt steun voor Oekraïne
De voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, Kevin McCarthy, heeft tijdens een bezoek aan Israël het belang van militaire steun aan Oekraïne onderstreept.
Op een persconferentie werd door een Russische journalist gesuggereerd dat McCarthy tegen meer militaire en financiële steun voor Oekraïne is. Dat ontkende de Republikein, die zei dat hij voor nieuwe hulp aan het land zou stemmen. "Wat ik niet steun, is wat jouw land Oekraïne heeft aangedaan, en wat ik ook niet steun is dat jouw land kinderen doodt", beet hij de journalist toe.
"Jullie moeten je uit Oekraïne terugtrekken. Wij zullen Oekraïne blijven steunen, want de rest van de wereld ziet het precies zoals het is."
Trein in Russische grensregio ontspoord na explosie
Een goederentrein in de Russische regio Brjansk, vlak bij de grens met Oekraïne, is ontspoord na een explosie. Er zijn geen gewonden gevallen.
Lokale autoriteiten wijzen nog geen schuldige aan, maar zeggen dat de regio de laatste tijd vaker wordt aangevallen door pro-Oekraïense saboteurs. De gouverneur zei afgelopen weekend nog dat er vier burgers zijn omgekomen door Oekraïens artillerievuur, maar die aantijgingen kunnen niet worden geverifieerd.
Oekraïne heeft altijd ontkend dat het iets te maken heeft met de aanvallen. Kyiv zei in maart dat een van de aanvallen in scène was gezet door de Russische geheime dienst: "Rusland wil zijn bevolking bang maken, en daarmee de aanval op een ander land rechtvaardigen", zei een adviseur van de Oekraïense president Zelensky toen.
Zeker 25 gewonden na Russische raketaanval, waaronder drie kinderen
Bij de Russische raketaanvallen op de Oekraïense stad Pavlohrad zijn zeker 25 mensen gewond geraakt. Dat meldt de militair gouverneur van de regio Dnipropetrovsk op Telegram. Onder de gewonden zijn ook drie kinderen. Vooralsnog lijken er geen doden te zijn gevallen.
De raketten raakten vannacht een gebouw waar munitie lag opgeslagen, waarna er brand uitbrak. Naast appartementengebouwen en gezinswoningen zouden ook een aantal winkels, scholen en kinderopvanggebouwen beschadigd zijn geraakt.
Oekraïne: merendeel Russische raketten uit de lucht geschoten
De Oekraïense luchtafweersystemen hebben het grootste deel van de Russische raketaanvallen van afgelopen nacht afgeweerd. Volgens de Oekraïense autoriteiten zijn 15 van de 18 Russische raketten uit de lucht geschoten, al valt dat op dit moment nog niet onafhankelijk te verifiëren. Voor zover bekend zijn er geen burgerslachtoffers gevallen, aldus de Oekraïners.
Wel zou een opslagplaats voor munitie in de Oekraïense stad Pavlohrad zijn getroffen, leiden deskundigen af uit beelden van de explosies aldaar. Zeker 19 appartementengebouwen en 25 woningen zouden zijn beschadigd of verwoest. Over slachtoffers in Pavlograd wordt niets gemeld.
De beschietingen van afgelopen nacht zijn waarschijnlijk bedoeld om het langverwachte Oekraïense offensief te frustreren. Eerder zei de Oekraïense legerleiding al dat zo'n offensief kan beginnen wanneer daartoe wordt besloten.
Explosies gehoord in Kyiv
De Oekraïense autoriteiten melden dat in en rond de hoofdstad Kyiv de luchtverdediging vannacht opnieuw een aantal Russische raketaanvallen heeft afgeweerd. Getuigen zeggen dat door de hele stad explosies te horen zijn. Ook is het luchtalarm afgegaan. Of er doelen zijn geraakt, is niet bekend.
"Luchtverdediging is aan het werk!", schreef een lokale overheidsdienst rond 04.00 uur (Nederlandse tijd) op berichtenapp Telegram. "Blijf kalm! Blijf in de schuilkelders tot het luchtalarm stopt!"
Oekraïense media meldden ook ontploffingen in de regio's Dnipro en Soemy.
Paus biedt hulp aan bij terugkeer Oekraïense kinderen uit Rusland
Het Vaticaan is bereid te helpen bij de terugkeer van Oekraïense kinderen die zijn meegenomen naar Rusland. Dat heeft paus Franciscus aangeboden op bezoek in Hongarije. Hij zei ook dat er een geheime 'missie' op touw wordt gezet, maar gaf daarbij geen details.
Duizenden Oekraïense kinderen worden sinds het begin van de oorlog vastgehouden in Russische heropvoedingskampen, meldde Amerikaanse onderzoekers in februari. Het Internationaal Strafhof in Den Haag heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen president Poetin op verdenking van deportaties. Rusland ontkent de beschuldigingen en beweert dat de kinderen voor hun eigen veiligheid zijn verplaatst.
De paus wil helpen om de kinderen terug bij hun ouders te krijgen. Hij benadrukt dat het Vaticaan al heeft geholpen bij de uitwisseling van krijgsgevangenen tussen Moskou en Kyiv. "Er komt een missie die nog niet openbaar is. Zodra dat wel het geval is kan ik meer over vertellen."
Kremlin bevestigt ontslag onderminister van Defensie
Het Russische ministerie van Defensie heeft de geruchten over het ontslag van onderminister Michail Mizintsev bevestigd. Hij wordt opgevolgd door Aleksej Koezmenkov. De onderminister van Defensie is voornamelijk verantwoordelijk voor de bevoorrading van het leger.
Gisteren dreigde het hoofd van het Russische huurlingenleger Wagner, Jevgeni Prigozjin, een deel van zijn troepen terug te trekken uit de zwaarbevochten Oekraïense stad Bachmoet omdat het Russische leger te weinig munitie zou leveren.
Welkom
Welkom in het liveblog over de ontwikkelingen in Oekraïne van deze week. Het blog van vorige week is hier terug te lezen.