Rusland: vrachtschepen mogen er niet langs • 'Pand rijke Rus in Amsterdam gekraakt'

Poetin: Rusland heeft graandeal niet beëindigd, maar opgeschort

Rusland heeft de graandeal niet opgezegd, maar 'slechts' opgeschort, heeft president Poetin in een persconferentie gezegd.

Afgelopen zaterdag besloot Rusland per direct zijn medewerking aan de graancorridor in de Zwarte Zee stop te zetten, volgens het Kremlin vanwege een Oekraïense droneaanval op schepen in de haven van Sebastopol. De Oekraïense president Zelensky reageerde woedend en waarschuwde voor een hongersnood. De VS, de VN en de Europese Unie hebben Poetin opgeroepen om terug te komen op zijn beslissing.

Tijdens zijn persconferentie kwam Poetin ook terug op plannen die hij met de Turkse president Erdogan maakt om een aardgasknooppunt in Turkije aan te leggen. Via zo'n knooppunt, een zogenoemde hub, zou dan meer Russisch gas naar Europa vervoerd kunnen worden. Poetin zei dat zo'n knooppunt "makkelijk" gebouwd kan worden. "Ik weet zeker dat er dan gascontracten worden getekend", zei Poetin. "Er zullen er veel in Europa zijn die dat willen doen."

Erdogan maakte de plannen voor deze samenwerking twee weken geleden al bekend.

Liedjes van hoop en geluk in Odessa

Op een straathoek in de Oekraïense stad Odessa staat Yulia, een jonge vrouw, 's avonds popsongs over hoop en geluk te zingen, signaleert journalist Marcel van der Steen. Gisteravond zong ze Three Little Birds, vanavond Don't worry, be happy.

Rusland: vrachtschepen mogen er niet langs

Rusland laat in een verklaring weten dat het scheepvaartverkeer door de veiligheidscorridor in de Zwarte Zee is opgeschort. Daarmee lijkt Moskou te zeggen dat de vandaag vertrokken vrachtschepen er niet langs mogen.

Het Russische ministerie van Defensie zegt dat de maatregel geldt totdat er duidelijkheid komt over de aanval op Sebastopol. In de verklaring wordt dat "een terreurdaad door Oekraïne tegen oorlogsschepen en civiele schepen" genoemd. De Russische VN-gezant herhaalt de beschuldiging dat Oekraïne de corridor 'misbruikt' voor militaire sabotage.

Eerder sprak de VN de Russische lezing over de aanval op 29 oktober tegen. Moskou beweert dat daar ook vrachtschepen bij betrokken waren die gebruik maakten van de corridor. Maar de VN zegt dat er op dat moment helemaal geen vrachtschepen op dat traject voeren.

Mobilisatie in Rusland voltooid, zegt Kremlin

De 'gedeeltelijke' mobilisatie in Rusland is volgens het ministerie van Defensie voltooid. Er is niet bekendgemaakt hoeveel opgeroepen reservisten uiteindelijk ook naar het front zijn gestuurd.

Vanaf nu zullen alleen nog beroepsmilitairen en vrijwilligers naar Oekraïne worden gestuurd om te vechten, zo beweert het ministerie.

Poetin kondigde eind september een naar eigen zeggen 'gedeeltelijke mobilisatie' aan. Zo'n 300.000 reservisten zouden worden opgeroepen, maar in de praktijk waren het er veel meer. Vele duizenden Russen zijn naar het buitenland gevlucht om te voorkomen dat ze moesten vechten in Oekraïne.

'Pand van Russische techmiljardair in Amsterdam gekraakt'

Een groep activisten beweert in Amsterdam een woning te hebben gekraakt van een Russische miljardair. Het zou gaan om een huis van de oprichter van het Russische techbedrijf Yandex, Arkadi Volozj.

Het pand staat in de Vossiusstraat in Amsterdam-Zuid. Aan de gevel hangen spandoeken met Russische teksten als "tegen oorlog en kapitalisme". In een verklaring schrijven de krakers dat de "rechten van miljardairs beter beschermd zijn dan die van kwetsbare mensen die een dak boven het hoofd zoeken."

Eerder deze maand meldden NRC en de Groene Amsterdammer dat Volozj een pand in Amsterdam bezit. De miljardair staat op de EU-sanctielijst vanwege de oorlog in Oekraïne. Omdat het pand gekocht was via een bedrijf op de Britse Maagdeneilanden, kwamen de Nederlandse autoriteiten het pas onlangs op het spoor. Inmiddels is het eigendomsrecht op het pand 'bevroren'.

VN spreekt Rusland tegen: geen vrachtschepen aanwezig bij aanval op Sebastopol

In tegenstelling tot wat Rusland beweert, waren er volgens de VN geen civiele vrachtschepen aanwezig bij de aanval op Sebastopol. Er waren op het moment van de explosies afgelopen zaterdag in de haven geen vrachtschepen in de humanitaire corridor, zegt Martin Griffiths, VN-noodhulpcoördinator.

Het Kremlin schortte afgelopen weekend de medewerking aan de zogenoemde graandeal op. Daarbij werd als reden opgegeven dat ook vrachtschepen die betrokken waren bij de graandeal waren aangevallen door Oekraïense drones. Volgens Moskou kon daarom de veiligheid van de passerende vrachtschepen niet meer worden gewaarborgd.

Maar Griffiths laat nu weten dat de lezing van Rusland niet klopt. De Verenigde Naties gaan al het beschikbare bewijs nalopen om te onderzoeken of Oekraïne de graandeal heeft 'misbruikt' om Rusland aan te vallen.

Inwoners Kiev hamsteren water na oproep burgemeester

Vitali Klytsjko, de burgemeester van Kiev, zegt dat 80 procent van de huishoudens in de Oekraïense hoofdstad zonder water zit. Dat is volgens hem het gevolg van Russische raketaanvallen van vanmorgen. Hij roept inwoners op om water in te slaan bij openbare pompen en winkels.

De mensen in deze supermarkt in Kiev geven gehoor aan die oproep:

'Nederlandse ambassadeur in Moskou op matje geroepen'

De Nederlandse ambassadeur in Moskou is ontboden bij het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, meldt het Russische persbureau RIA Novosti. Rusland verwijt de Britse geheime dienst in Den Haag een Russische diplomatiek medewerker te hebben willen ronselen.

Nederland had dat volgens Moskou moeten verhinderen. Rusland riep de Nederlandse autoriteiten op te voorkomen dat bevriende landen als Groot-Brittannië zulke "onvriendelijke" acties ondernemen. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft nog niet gereageerd.

Video: raketaanvallen in Kiev

Boven de Oekraïense hoofdstad Kiev waren zwarte rookwolken te zien na een raketaanval. Volgens president Zelensky zijn de meeste raketten geraakt door de luchtafweer.

Militaire paraatheid Noorwegen opgeschroefd als gevolg van oorlog

De paraatheid van het leger in Noorwegen wordt vanaf morgen opgeschroefd vanwege de Oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Dat heeft premier Jonas Gahr Støre vandaag gezegd in een toespraak.

"Dit is de meest alarmerende veiligheidssituatie in tientallen jaren", stelde Støre. Hij benadrukte wel dat er op dit moment geen aanwijzingen zijn dat Rusland van plan is om Noorwegen of andere landen behalve Oekraïne aan te vallen. "Maar door de toegenomen spanningen worden we meer blootgesteld aan bedreigingen, inlichtingenoperaties en beïnvloedingscampagnes", zei de premier verder.

Twaalf graanschepen vertrekken vanuit Oekraïense havens

Twaalf graanschepen zijn vertrokken vanuit havens in Oekraïne, meldt persbureau Reuters. In totaal zouden ze zo'n 355.000 ton voedsel vervoeren, wat volgens de militaire woordvoering van de havenstad Odessa een recordhoeveelheid is.

Via een online schepenvolger is te zien dat er zeker twee schepen een haven in de Oekraïense plaats Novi Biljari hebben verlaten. De Verenigde Naties bevestigen vanmorgen het vertrek van een schip, nadat het geïnspecteerd was.

De schepen konden niet uitvaren omdat Rusland zich afgelopen weekend terugtrok uit de zogeheten graandeal. Moskou zegt dat Oekraïne met drones een aanval op de haven van Sebastopol heeft uitgevoerd. Het Kremlin noemt de graantransporten van vandaag riskant en gevaarlijk, omdat Rusland de veiligheid van de schepen niet kan garanderen.

Er is nu opnieuw een deal gesloten tussen de VN, Turkije en Oekraïne, maar Rusland is nog nergens mee akkoord gegaan. Ondertussen spant Turkije zich in om de graandeal met Rusland te hervatten. "Zelfs als Rusland zich aarzelend gedraagt zullen we vastberaden doorgaan met onze inspanningen om de mensheid te helpen", zei president Erdogan in een toespraak.

Burgemeester: 80 procent huishoudens Kiev zit zonder water

Vitali Klytsjko, de burgemeester van Kiev, zegt dat 80 procent van de huishoudens in de Oekraïense hoofdstad zonder water zit. Dat is volgens hem het gevolg van Russische raketaanvallen vanmorgen. Hij roept inwoners op om water in te slaan bij openbare pompen en winkels.

Monteurs doen er volgens Klytsjko alles aan om de schade zo snel mogelijk te herstellen. Er zou ook hard worden gewerkt om 350.000 appartementen weer van energie te voorzien, nadat de stroom daar vanmorgen uitviel.

Verslaggever Gert-Jan Dennekamp, die op dit moment in Kiev is, zegt in het NOS Radio 1 Journaal dat er in het noorden van de stad, in de buitenwijken, zwarte rookwolken te zien waren. De luchtafweer heeft volgens Dennekamp zijn werk gedaan. "Er is iets geraakt. Daar zijn filmpjes van opgedoken." In het centrum van de stad is het rustig gebleven.

Massale aanval

President Zelensky waarschuwt voor het uitvallen van de stroom in grote delen van het land. "Er was vandaag echt een massale aanval in de ochtend op heel Oekraïne. Volgens de luchtmacht zijn er 44 raketten uit de lucht gehaald, maar er zijn ook verschillende op hun doel geland", vertelt Dennekamp. "Er is massaal infrastructuur geraakt. Niet alleen in het zuiden maar ook in het midden en het westen van het land."

Op Twitter zijn beelden van rijen voor de waterpompen gedeeld:

'Graanexport hervat', twee vrachtschepen vertrokken

Een woordvoerder van de Verenigde Naties heeft tegen persbureau Reuters gezegd dat de inspecties van graanschepen zijn hervat. Ze werden gestopt nadat de graandeal tussen Oekraïne en Rusland was opgezegd door Moskou. Dat gebeurde na een veronderstelde aanval op de havenstad Sebastopol, afgelopen weekend.

Er zijn vanmorgen al twee vrachtschepen vertrokken vanuit een Oekraïense haven bij de plaats Novi Biljari, blijkt uit gegevens van scheepvaarttracker Marine Traffic. Volgens persbureau AFP vervoeren de schepen graan en ander voedsel. Het is de bedoeling dat er vandaag nog tien schepen vertrekken vanuit Oekraïense havens, zegt het coördinatiecentrum JCC, dat toezicht houdt op de graantransporten.

De inspecties zijn onderdeel van een graandeal, die deze zomer werd gesloten om de graanexport vanuit Oekraïne weer op gang te brengen. Het land is een belangrijke exporteur van tarwe en mais. Vanwege de oorlog met Rusland kwam de uitvoer over de Zwarte Zee volledig stil te liggen.

Moskou trok afgelopen weekend de stekker uit de graandeal omdat Russische schepen in de haven van Sebastopol volgens het Kremlin doelwit werden van een Oekraïense aanval met drones. De VN, Turkije en Oekraïne hebben inmiddels weer een deal gesloten, waar Rusland nog niet akkoord mee is gegaan.

'Meerdere explosies te horen in Kiev'

Getuigen zeggen tegen persbureau Reuters dat er meerdere explosies zijn geweest in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Regionale autoriteiten melden ook aanvallen in andere delen van het land.

Volgens de getuigen zijn er boven Kiev rookwolken te zien. Er zijn meer dan tien explosies gemeld. In delen van de hoofdstad zou het mobiele netwerk eruit liggen en zijn er stroomstoringen. De burgemeester van de stad, Vitali Klytsjko, meldt op de berichtenservice Telegram dat er wordt gewerkt om de stroomvoorziening van 350.000 appartementen te herstellen. Volgens hem is ook het waternet geraakt door de aanval.

De burgemeester van de noordoostelijk gelegen stad Charkov meldt een aanval met twee raketten. Volgens hem was die gericht op "belangrijke infrastructuur". Ook in Zaporizja, in het zuiden van het land en Tsjerkasy, dat in het midden ligt, zijn aanvallen gemeld.

Sinds een aanval op de Krimbrug, tussen Rusland en het geannexeerde schiereiland, voert Rusland raketaanvallen uit op verschillende Oekraïense steden. Rusland geeft Oekraïne de schuld van de aanval op de Krimbrug.

'Akkoord over graancorridor tussen VN, Oekraïne en Turkije'

Oekraïne, Turkije en de Verenigde Naties hebben afspraken gemaakt over de doorgang van zestien schepen met graan die in Turkse wateren liggen. Dat meldt de VN. Het is een poging om vanaf vandaag de Oekraïense graanexport over de Zwarte Zee weer op te starten, nadat Rusland zich afgelopen weekend had teruggetrokken uit de zogeheten graandeal.

Rusland is nog niet akkoord gegaan met de nieuwe afspraken, dus het is niet duidelijk hoeveel de deal waard is. De VN meldt alleen dat Moskou erover geïnformeerd is. In een bericht van het Russische staatspersbureau Ria Novisti staat dat de nieuwe deal Rusland tot niets zou verplichten, op basis van een anonieme bron. Waarschijnlijk gaat het om een functionaris.

De graandeal werd opgeschort door Moskou na een droneaanval op Russische schepen bij de Krim. Het Kremlin beweerde dat bij de explosies twee marineschepen, die toezagen op de export van levensmiddelen, beschadigd raakten.

Een derde van graanexport in de wereld

Vanwege de Russische invasie van Oekraïne kwam de graanexport in Oekraïne stil te liggen. Het land is, samen met Rusland, goed voor eenderde van de wereldexport van graan. Daarmee zijn ze belangrijk voor de wereldvoedselvoorziening. Om de export weer op gang te brengen werd er afgelopen zomer een deal gesloten waardoor er weer schepen konden varen.

Bachmoet komt uit schuilkelders voor voedselpakketten

Inwoners van de zwaar bevochten stad Bachmoet, in de grotendeels door Russen bezette regio Donetsk, kregen afgelopen weekend humanitaire hulp. Ze verlieten hun schuilkelders om voedselpakketten en levensmiddelen op te halen. Daarna gingen ze weer terug naar hun ondergrondse onderkomens om te schuilen voor het oorlogsgeweld.

Zelensky: Oekraïne slaat groot offensief af in Donetsk

De Oekraïense president Zelensky beweert dat er in de oostelijke regio Donetsk een groot Russisch offensief is afgeslagen. Hij zei ook dat er Russische militairen gevangen zijn genomen.

In zijn videotoespraak treedt Zelensky niet in detail over waar de Russische militairen precies zouden zijn tegengehouden. Wel maakt hij duidelijk dat het gisteren is gebeurd. De informatie van de president is niet gecontroleerd.

De afgelopen tijd werden er zware gevechten gemeld rondom de stad Bachmoet, gelegen in de regio waar Zelensky over spreekt. Huurlingen van de beruchte Wagnergroep proberen de stad in de Donbas al weken in te nemen, ook al lijkt dat gepaard te gaan met grote verliezen.

Welkom

In dit liveblog houden we je op de hoogte van het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren kun je hier teruglezen.