Zelensky: strijd eist angstaanjagende tol • 'Alle bruggen Severodonetsk vernietigd'

Liveblog gesloten

Het blog van maandag 13 juni is gesloten. Dinsdag starten we een nieuw blog.

Oekraïne: kwart minder velden bezaaid

Van de Oekraïense landbouwvelden is een kwart minder bezaaid dan voor de Russische invasie, zegt plaatsvervangend landbouwminister Taras Visotski. De afname komt niet alleen doordat er gevochten wordt in het land, maar ook omdat Rusland de export blokkeert. Daardoor verbouwen boeren minder export-georiënteerde gewassen.

De oogst zal vermoedelijk genoeg zijn voor binnenlandse behoeften, vooral aangezien miljoenen bewoners naar het buitenland gevlucht zijn.

Bepaalde gewassen, zoals sojabonen, zijn ongeveer in oppervlakte gelijk gebleven, maar mais is gedaald van 5,5 miljoen hectare voor de oorlog naar 4,6 miljoen hectare nu.

Visotski noemde geen getallen over graan. Oekraïne is een van 's werelds grootste graanexporteurs en veel landen zijn voor hun voedselzekerheid afhankelijk van de productie van het gewas in Oekraïne.

Zelensky: strijd Severodonetsk eist angstaanjagende tol

President Zelensky noemt het aantal Oekraïense doden dat valt in de strijd om de stad Severodonetsk angstaanjagend. In een videotoespraak zei hij dat de gevechten in de oostelijke regio Donbas grote gevolgen hebben voor de burgers en het leger van zijn land.

Volgens Zelensky heeft zijn land te maken met het "absolute kwaad". Daarom hebben zijn militairen geen keuze en moeten ze het gebied tot aan de Russische grenzen bevrijden, stelt hij.

De president denkt dat de strijd in de Donbas "zonder twijfel in de militaire geschiedenis herinnerd zal worden als een van de meest gewelddadige veldslagen in Europa".

Vader ter dood veroordeelde Saadoun: 'Hij is geen huursoldaat'

De Marokkaanse vader van de door Russen gevangengenomen Brahim Saadoun zegt dat zijn zoon geen huurling is. Mijn 21-jarige zoon moet behandeld worden als een krijgsgevangene omdat hij een Oekraïense staatsburger is die zich vrijwillig heeft overgegeven aan Russische soldaten, zegt de vader tegen Persbureau Reuters.

Een krijgsgevangene mag volgens de Geneefse Conventies niet geëxecuteerd worden zonder eerlijk proces. Tegen de veroordeling wordt beroep aangetekend, laat de vader weten. De in Marokko geboren Saadoun kreeg vorig jaar de Oekraïense nationaliteit, nadat hij een militaire training had gevolgd. Dat was nodig omdat hij luchtvaarttechnologie aan een universiteit in Kiev wilde studeren.

Hij werd vorige week, samen met de Biritten Aiden Aslin en Shaun Pinner, schuldig bevonden aan terrorisme en het werken als huurling. Het drietal is ter dood veroordeeld.

Opgravingen bij massagraven Boetsja

In een onderzoek naar de dood van meer dan 12.000 Oekraïense burgers wordt strafrechtelijk onderzoek gedaan. Onder meer bij Boetsja worden daarom lichamen opgegraven uit massagraven.

'15.000 miljonairs vertrekken dit jaar uit Rusland'

Ongeveer 15 procent van de Russen die meer dan een miljoen dollar (958.890 euro) bezitten, verhuist voor het eind van dit jaar naar een ander land. Dat meldt The Guardian op basis van migratiedata van Henley & Partners. De rijke Russen zijn het niet eens met Poetins invasie van Oekraïne, en willen daarom vertrekken.

"In het afgelopen decennium zijn welvarende individuen uit Rusland geëmigreerd in toenemende aantallen. Dat was een vroeg waarschuwingssignaal voor de huidige problemen waar het land nu mee te maken heeft", zegt hoofd onderzoek Andrew Amoils bij New World Wealth, dat de gegevens voor Henley verzamelde.

Historisch gezien zorgt de versnelling van de emigratie van rijke mensen vaak voor een ineenstorting van de economie van een land, legt Amoils uit. "Die mensen vertrekken het eerst, omdat ze de middelen hebben om dat te doen." Ook uit Oekraïne vertrekken veel vermogende inwoners. Daar gaat het om bijna de helft van alle mensen die meer dan een miljoen dollar bezitten.

'Alle bruggen naar Severodonetsk vernietigd'

Het Russische leger heeft de derde en laatste brug naar Severodonetsk vernietigd, zegt de regionale gouverneur van Loegansk op de berichtendienst Telegram. Daardoor zou de evacuatie van burgers niet meer mogelijk zijn. Er is volgens hem nog wel een toegangsweg naar de stad.

De inwoners die in de belegerde stad zijn achtergebleven verblijven daar in "extreem moeilijke omstandigheden", schrijft de gouverneur verder. Het veroveren van de stad zien de Russen als een belangrijke stap in de verovering van de Donbas.

Opvangplekken Oekraïners voor zo'n 90 procent vol

De bedden voor vluchtelingen uit Oekraïne zijn voor 89 procent bezet. Dat meldt persbureau ANP. In totaal zijn er 48.500 beschikbaar, waarvan er sinds vandaag ruim 43.000 in gebruik zijn. Ongeveer 20.000 Oekraïners hebben elders een plek gevonden, bijvoorbeeld bij gastgezinnen in Nederland.

De overheid wil dat gemeenten in totaal 75.000 plekken voor Oekraïense vluchtelingen regelen.

Sinds vorige week worden crisisopvangplekken niet langer meegeteld in het aantal beschikbare bedden voor Oekraïners. Vanwege de grote druk op de asielzoekerscentra zijn die plekken ook beschikbaar voor asielzoekers uit andere landen. Het aantal beschikbare bedden voor uitsluitend Oekraïners is daardoor gedaald.

Drie doden na Oekraïense artillerieaanval op markt Donetsk

Op een markt in de zelfverklaarde onafhankelijke regio Donetsk zijn bij Oekraïense artillerieaanvallen zeker drie doden gevallen, onder wie een vrouw en een kind. Nog eens 18 mensen raakten gewond, meldt persbureau Reuters op basis van regionale functionarissen.

Volgens een woordvoerder van de pro-Russische separatisten waren er veel mensen aanwezig op de markt. Onder de gewonden zijn volgens de lokale gezondheidsautoriteiten ook twee kinderen.

Dit ondergrondse gangenstelsel beschermt Odessa als de Russen aanvallen

Burgemeester: de dood is overal in Marioepol

De burgemeester van de zuidelijke havenstad Marioepol beschrijft aan de BBC hoe het leven eruitziet nu het Russische leger de stad heeft veroverd. Volgens hem zitten er zo'n 100.000 inwoners vast in de stad. "Ze hebben geen schoon water, geen voedsel en geen elektriciteit", zegt burgemeester Boistjenko tegen de Britse omroep.

Volgens Boitsjenko liggen er nog veel lichamen in de kapotgeschoten gebouwen. "De dood is overal in Marioepol", zegt hij. "De Russen hebben de lichamen van de mensen die ze hebben gedood niet uit de gebouwen gehaald. Veel doden liggen nog onder het puin. Volgens dokters wordt komende zomer verschrikkelijk. Het kan duizenden levens kosten."

Daarmee doelt hij op een mogelijke uitbraak van cholera in de stad. De burgemeester, die zelf niet meer in de stad is, omschrijft de situatie als catastrofaal. Hij roept internationale organisaties op om de inwoners te evacueren.

Hij zegt dat mensen meerdere dagen in de rij moeten wachten om water te krijgen. "En er wordt gevochten om voedsel. De Russen dwingen mensen om de ruïnes op te ruimen in ruil voor water."

Strafrechtelijk onderzoek naar dood 12.000 burgers

Naar de dood van meer dan 12.000 Oekraïense burgers wordt strafrechtelijk onderzoek gedaan. Dat zegt de Oekraïense politie tegen het persbureau Interfax-Ukraine. Van zeker 1200 doden is de identiteit nog niet vastgesteld, vaak doordat de lichamen in verre staat van ontbinding verkeren.

Een groot deel van de 12.000 lichamen is in massagraven aangetroffen. In driekwart van de gevallen gaat het om mannen. Bij 2 procent gaat het om kinderen. Alleen al in de regio rond de hoofdstad Kiev zijn meer dan 1500 burgerdoden aangetroffen. In een massagraf bij Boetsja lagen 116 lichamen.

Volgens de politie zijn er slachtoffers bij die door Russische sluipschutters zijn vermoord. Veel mensen zijn bezweken als gevolg van verwondingen die ze door landmijnen opliepen. Er worden er dagelijks nog lichamen van omgekomen burgers gevonden, zegt de politie.

'Ter dood veroordeelde Marokkaan heeft Oekraïense nationaliteit'

De ter dood veroordeelde en in Marokko geboren Brahim Saadoun heeft de Oekraïense nationaliteit en omdat hij zichzelf overgaf moet hij dus als krijgsgevangene worden beschouwd. Dat zegt zijn vader tegen persbureau Reuters.

Saadoun en twee Britten, Aiden Aslin en Shaun Pinner, werden vorige week door Oost-Oekraïense separatisten schuldig bevonden aan "terroristische activiteiten" en ter dood veroordeeld. Saadoun had zich vrijwillig bij het leger van Oekraïne gemeld en was onder meer betrokken bij gevechten in Marioepol.

Volgens zijn vader kreeg hij in 2020 de Oekraïense nationaliteit. Die kreeg hij nadat hij een jaar militaire training had gekregen, een voorwaarde om aan de technische universiteit van Kiev luchtvaart- en ruimtevaarttechniek te studeren. Zijn vader zegt dat Saadoun in beroep gaat tegen de veroordeling.

Adviseur Zelensky presenteert wensenlijst met duizenden zware wapens

Mychajlo Podoljak, een adviseur van president Zelensky, heeft op Twitter een flinke wensenlijst van zware wapens gepresenteerd die volgens hem nodig zijn om de oorlog te beëindigen. Op zijn lijst staan 1000 houwitsers, 300 lanceersystemen voor raketten, 500 tanks, 2000 pantservoertuigen en 1000 drones.

Die wapens zouden uit het westen naar Oekraïne moeten komen. Met zijn bericht is Podolyak duidelijk naar de Europese bestuurders: "We wachten op een besluit". Deze week komen Europese defensieministers bij elkaar in Brussel. Oekraïne heeft westerse landen herhaaldelijk om meer wapens en munitie gevraagd, maar verschillende landen, zoals Duitsland, blijven terughoudend. Nederland heeft onder meer vijf pantserhouwitsers en een onbekend aantal drones richting Oekraïne gestuurd.

Oost-Europadeskundige Bob Deen reageert onder de tweet en noemt de wensenlijst "ambitieus". Volgens Deen is het ook de vraag wat Podolyak met het eindigen van de oorlog bedoelt. "De Russische opmars tot stilstand brengen, recent bezet gebied heroveren tot de line of contact van 24/2, of doorvechten tot Simferopol en Novoazovsk?"

Russische invasie zet rem op economische groei in Nederland

De impact van de Russische agressie tegen Oekraïne, de energieprijzen en de haperende wereldhandel zetten een rem op de economische groei in Nederland. Die valt dit jaar nagenoeg stil, en zal pas aan het eind van het jaar weer aantrekken. Dat stelt De Nederlandsche Bank (DNB). De gemiddelde inflatie komt dit jaar uit op 8,7 procent. Pas volgend jaar zal de inflatie naar verwachting afnemen.

Gezien de grote onzekerheid rond het verloop van de oorlog in Oekraïne heeft DNB ook een alternatief scenario gemaakt. Daarbij pakt de economische impact van de oorlog nog zwaarder uit, met meer onzekerheid, hogere energie- en voedselprijzen en een grotere afname van de wereldhandel.

Als de toevoer van Russische olie en gas helemaal stopt, raakt dat ook bedrijven en valt de productie uit. In dat geval neemt de economische groei verder af en koerst de economie in 2023 af op een recessie, en stijgt de inflatie naar 10,8 procent.

Oekraïne: Rusland wint terrein in strategisch gelegen Severodonetsk

Russische troepen hebben bij een aanval in Severodonetsk het Oekraïense leger uit het centrum verdreven, meldt de generale staf van het Oekraïense leger op Facebook. Severdonetsk, een strategisch gelegen stad in de Donbas, is al weken het middelpunt van de oorlog in Oekraïne.

Volgens Oekraïne is het grootste doel van de Russen om de stad te omsingelen en de stad af te sluiten van toevoer. De generale staf meldt dat er nog steeds gevochten wordt door het Oekraïense leger. President Zelensky zei in een videoboodschap dat er in de stad "letterlijk voor elke meter" wordt gevochten.

Severodonetsk en Lysytsjansk zijn de enige grote steden in de regio Loegansk die nog niet volledig in Russische handen zijn gevallen. Zelensky zei eerder dat de strijd om Severodonetsk bepalend is voor de toekomst van de Donbas.

Afgelopen weekend werd er hard gevochten om de Azot-fabriek in de stad. "Het lijkt een beetje op een herhaling van Marioepol", zegt Han Bouwmeester, universitair hoofddocent militaire strategie aan de Nederlandse Defensie Academie in het NOS Radio 1 Journaal. Bouwmeester denkt niet dat de Russen de twee steden in de Donbas zomaar in handen krijgen, mede omdat de Russen om Lysytsjansk te bereiken een rivier over moeten steken.

Rusland staat er volgens de hoogleraar goed voor als het gaat om artillerie en munitie. "Oekraïne heeft een gebrek aan munitie, maar krijgt nu wel westers materieel aangeleverd." De wil om te vechten is zeker bij Oekraïne aanwezig, zegt Bouwmeester. "Oekraïne is in staat om er een langgerekt slagveld van te maken."

Nog volop oorlog, maar nu al tentoonstelling over strijd in Kiev

In de Oekraïense hoofdstad is een tentoonstelling geopend waar voorwerpen worden getoond uit de oorlog met Rusland, zoals rakethulzen en uniforms. Ook worden beelden uit de oorlog getoond.

Hier kunnen burgers een beeld krijgen van hoe het is om direct met oorlog te worden geconfronteerd. Het doel van de tentoonstelling is om de bewustwording te vergroten.

Rusland verdiende 93 miljard euro aan brandstofexport sinds oorlog

Rusland heeft in de eerste honderd dagen van de oorlog in Oekraïne 93 miljard euro verdiend aan de export van fossiele brandstoffen. Het grootste deel van de uitvoer van Russisch olie en gas ging naar de Europese Unie. Dat meldt het onafhankelijke Finse onderzoekscentrum voor Energie en Schone Lucht (CREA).

Volgens het onderzoek was de EU in de periode goed voor 61 procent van de Russische export met een waarde van ongeveer 57 miljard euro. China was als land de grootste importeur met 12,6 miljard euro, gevolgd door Duitsland met 12,1 miljard euro en Italië met 7,8 miljard euro.

Ondanks een daling van het volume van de Russische export van fossiele brandstoffen kreeg Moskou toch recordinkomsten binnen. Dit komt door de wereldwijde stijging van de prijzen van fossiele brandstoffen. De gemiddelde exportprijzen van Rusland waren volgens CREA zo'n 60 procent hoger dan vorig jaar.

Eerder deze maand stemde de EU ermee in om het merendeel van de import van Russische olie, waarvan het continent sterk afhankelijk is, stop te zetten. Ook streeft de EU ernaar om de invoer van Russisch gas dit jaar met twee derde te verminderen, maar er is geen sprake van een embargo.

Amnesty: Rusland pleegde oorlogsmisdaden in Charkov

Amnesty International zegt in een nieuw rapport dat Rusland oorlogsmisdaden heeft gepleegd in Charkov, de tweede grootste stad van Oekraïne. Volgens de mensenrechtenorganisatie hebben de Russen daar willekeurig geschoten en clusterbommen gebruikt, met honderden gewonden en burgerdoden tot gevolg.

De Russen hebben met deze munitie woonwijken gebombardeerd, blijkt uit bewijs dat Amnesty in handen heeft. Door de bombardementen zijn mensen gewond geraakt en gedood op straat, in speeltuinen en begraafplaatsen, of terwijl ze humanitaire hulp kregen.

Het gaat om het gebruik van 9N210- en 9N235-clusterbommen. Clustermunitie is controversieel omdat die bestaat uit een huls met daarin tientallen of honderden kleinere bommen die op willekeurige plekken neerkomen. Volgens het Clustermunitieverdrag, dat door 123 landen is ondertekend, is gebruik en productie van clustermunitie verboden. Zowel Oekraïne als Rusland hebben dit verdrag niet ondertekend.

Oekraïense vluchtelingen gewaarschuwd voor testbericht NL-Alert

NL-Alert verstuurt vanmiddag om 12.00 uur weer een halfjaarlijks testbericht. Omdat dit het eerste bericht is sinds het begin van de oorlog in Oekraïne waarschuwt de organisatie vluchtelingen in hun eigen taal om niet te schrikken van het doordringende geluid. Mensen die Oekraïners opvangen wordt gevraagd de waarschuwing door te geven.

Om de Oekraïners van het gebruik op de hoogte te stellen is er uitleg opgesteld in het Oekraïens en het Russisch, de twee hoofdtalen van het land. Vluchtelingen worden ook via sociale media van officiële instanties op het alarmbericht gewezen.

De overheid kan een NL-Alert sturen naar mobiele telefoons om gebruikers te waarschuwen voor bijvoorbeeld een grote brand, noodweer of een aanslag.

Stadsletters Marioepol nu in kleuren van Russische vlag

De grote letters die mensen welkom heten in Marioepol hebben de kleuren van de Russische vlag gekregen. Het monument had eerder de blauwe en gele kleur van de Oekraïense vlag. Niet alleen op de grote letters, ook in de rest van de stad zijn Russische vlaggen te zien.

Gisteren werd in de bezette stad een dag ter ere van Rusland gevierd. Op deze Rusland Dag wordt het ontstaan van Rusland gevierd na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Sinds gisteren is het voor inwoners van de stad mogelijk om een Russisch paspoort te krijgen als ze dat willen.

Sinds half mei is na maandenlange aanvallen de zuidelijke havenstad volledig onder controle van Russische troepen.

Gevechten rond Azot-fabriek in Severodonetsk

De strijd in Severodonetsk concentreert zich op het Azot-complex in de belegerde stad. Boven de fabriek waren gisteren grote rookwolken te zien, ontstaan door Russische beschietingen van de opslag van chemische grondstoffen als ammoniak. Rond het complex wordt hevig gevochten.

Volgens de gouverneur van de regio Loegansk, Serhej Hajdaj, zijn er zo'n 500 burgers op het terrein, onder wie 40 kinderen. Ze zouden in schuilkelders onder de fabriek verblijven. "Af en toe lukt het het leger om iemand te evacueren."

Op dit moment dreigt er volgens Hajdaj geen insluiting van de Oekraïense troepen in Loegansk door Russische eenheden. Het gebied rond Severodonetsk is een van de laatste stukjes van de regio die nog in handen zijn van het Oekraïense leger.

Goedemorgen

Welkom in het liveblog van maandag 13 juni over de oorlog in Oekraïne. Het liveblog van gisteren kun je hier teruglezen.