Religieuze organisaties tegen strenger toezicht op avond- en weekendscholen

• Bauke Haanstra

Lezen uit een heilig boek, geestelijke liederen zingen en praten over maatschappelijke thema's. Zo ziet een gemiddelde les op een religieuze avond- of weekendschool er vaak uit. De lessen vallen onder het zogenoemde 'informele onderwijs'. Het kabinet is bezig met een wet om strenger toezicht op dit soort onderwijs te kunnen uitoefenen. Nederlandse gelovigen zijn daar niet blij mee.

Het Overlegorgaan Joden, Christenen en Moslims (OJCM) heeft een verklaring gepubliceerd waarin staat dat de wet "disproportioneel zou ingrijpen op situaties die binnen de vrijheid van godsdienst vallen". Bovendien zou de nieuwe wet verdere polarisatie en spanningen in de hand kunnen werken, aldus het OJCM.

Staatssecretaris Paul voor Onderwijs diende het wetsvoorstel in. Ze vindt de nieuwe wet nodig om kinderen en de samenleving te beschermen wanneer er wordt aangezet tot haat, geweld of discriminatie. "Dat voelt als mijn plicht. Bij de meeste instellingen gebeuren prachtige dingen waar kinderen echt door worden verrijkt. Maar als er zoiets plaatsvindt, wil ik kunnen ingrijpen."

Eerdere onderzoeken van een Kamercommissie en RTL Nieuws en Follow The Money toonden al aan dat op Koranscholen en Chinese weekendscholen fundamentalistische en communistische denkbeelden verspreid werden.

Over de vraag of de nieuwe wet inbreuk maakt op de vrijheid van godsdienst, is de staatssecretaris kort: "Daar is totaal geen sprake van. De inspectie kan niet zomaar achter elke voordeur gaan kijken, er moet sprake zijn van serieuze signalen."

'Onnodig in verdachtenbankje'

Muhsin Köktas, voorzitter van het OJCM, voelt zich niet gezien door de regering. "We hebben al meerdere keren gesprekken gehad met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, maar dat leverde niets op."

Hij weet dat het af en toe misgaat op religieuze avond- of weekendscholen, maar dat zijn volgens hem niet meer dan incidenten. "In eerder onderzoek ging het telkens over enkele moskeeën, dan moet je niet een wet maken die geldt voor alle moskeeën en avond- en weekendscholen in Nederland."

Dat vindt ook Bert Kalkman. Hij is voorzitter van het Interkerkelijk Kenniscentrum, een samenwerkingsverband tussen verschillende Bijbelschoolorganisaties. "Je zet bevolkingsgroepen zo onnodig in het verdachtenbankje. Als christen voel ik me niet direct bedreigd door deze wet, maar ik vind wel dat we ook voor andere burgers moeten opkomen. Hier is iets principieels aan de hand."

Het zat Kalkman zo hoog dat hij een petitie startte genaamd 'Stop de Wet toezicht informeel onderwijs'. Die petitie is bijna 47.000 keer ondertekend.

Bijbel bestuderen

In Sliedrecht organiseert dominee Remco de Jong iedere week Bijbelonderwijs voor een groep van zo'n twintig 13-jarigen. "We kijken naar de verhalen uit de Bijbel en bespreken de relevantie voor vandaag." Volgens de dominee gaat er vooral heel veel goed in het informele onderwijs. "Al meer dan honderd jaar geven we dit soort lessen en er is nog nooit sprake geweest van wanpraktijken."

De Jong hanteert zelf naar eigen zeggen een klassieke stijl tijdens zijn lessen. "We beginnen met een gebed, daarna zingen we meestal een psalm. Dan lezen we hoofdstukken uit de Bijbel en bestuderen we die. We bespreken dan vooral hoe de teksten ons leven raken."

Volgens De Jong is het duidelijk wat er moet gebeuren als er toch iets misgaat op een avond- of weekendschool. "Op het moment dat er signalen zijn, moeten de veiligheidsdiensten daar naar kijken en optreden, die mogelijkheden bestaan nu ook al. Het toezicht vanuit de onderwijsinspectie gaat echt te ver."

Het wetsvoorstel is nu nog in internetconsultatie. Dat betekent dat iedereen die iets van het voorstel vindt, een reactie kan achterlaten en het ministerie daarnaar kijkt. De consultatie duurt nog tot 7 januari.