Geen grootscheepse woningbouw, wel een azc op het terrein van Paleis Soestdijk

Paleis Soestdijk gaat op de schop, maar lang niet zo rigoureus als eerder gepland. Er komt in ieder geval geen grootscheepse woningbouw. Ook het plan om veel bomen in de paleistuinen te kappen is van de baan.

In plaats daarvan kiest het eigenaarsechtpaar Meijer nu voor het opzetten van tentoonstellingen, het organiseren van wandeltochten en het opvangen van asielzoekers in een oude kazerne bij het paleis. "Dit is een mooie invulling", zegt Maya Meijer-Bergmans bij RTV Utrecht. "We gaan het simpeler doen en richten ons op wat wél kan."

Het bekende paleis in de gemeente Baarn, ooit de residentie van kroonprinses en later koningin Juliana en haar echtgenoot prins Bernhard, staat al jaren leeg. Van achter de grote hekken ziet het monumentale gebouw er nog goed uit, maar het is in slechte staat.

"Er moet zoveel gebeuren, van schilderwerk en het verhelpen van lekkages tot het volledig vervangen van de elektrische bedrading", aldus Meijer-Bergmans. Ook de wanden en de beglazing moeten worden aangepakt, want "nu waait het van voor naar achteren door".

Om de noodzakelijke, maar kostbare renovatie te kunnen betalen, presenteerde het eigenaarsechtpaar aanvankelijk een ambitieuze toekomstvisie. Ze wilden in en rond de paleistuinen onder andere een café, hotel en een winkel bouwen en (meer) openluchtconcerten organiseren. Ook hadden de eigenaren het plan om 98 luxe appartementen te bouwen bij het paleis.

Ringslang, ransuil en das

De plannen stuitten van begin af aan op felle kritiek van omwonenden en natuurorganisaties. Soestdijk maakt deel uit van Natuurnetwerk Nederland (NNN), waar de natuur niet mag worden aangetast. Omdat het in de bossen rond het paleis lang stil is geweest, leven er bovendien allerlei bijzondere diersoorten, zoals de ringslang, de ransuil en de das.

Omwonenden vreesden ook geluids- en verkeersoverlast bij evenementen en tekenden met onder meer Natuurmonumenten bij de Raad van State protest aan. Die zette begin dit jaar een streep door alle plannen.

"Natuurlijk was het jammer dat het oorspronkelijke plan niet doorging", zegt Maya Meijer-Bergmans nu. "Het bestemmingsplan werd vooral vanwege verkeer en stikstof vernietigd. Op veel punten was het wel goed, maar we wilden niet weer dat jarenlange traject in. Mensen kunnen voor de tweede keer naar de Raad van State gaan, en dan ben je weer vijf jaar verder."

Gratis jaarpas

In plaats daarvan kiest het echtpaar nu voor tentoonstellingen in een deel van het paleis. Morgen bijvoorbeeld begint de wintertentoonstelling Schitteren op Soestdijk met historische diademen, galajurken van bijzondere ontwerpers en moderne creaties zoals een kristallen Swarovski-kimono.

Eerdere publiekstrekkers lieten al zien dat het paleis ook zonder grootschalige nieuwbouw financieel levensvatbaar kan zijn, zegt Meijer-Bergmans. Zo'n 40.000 bezoekers kwamen vorig jaar naar de tentoonstelling De vrouwen van Soestdijk. Na een weekendopenstelling van de tuinen vroegen 12.000 inwoners van Baarn en Soest een gratis jaarpas aan. Overige bezoekers kunnen voor 2,50 euro een wandeling maken en de horeca bezoeken.

Asielzoekers

Ook een meerjarige overeenkomst met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) over de opvang van asielzoekers in de oude marechausseekazerne in het Borrebos is een belangrijke pijler van de nieuwe plannen. Het COA huurt het terrein en krijgt een optie om het te kopen. De verbouwing die ervoor nodig is, blijft volgens Meijer-Bergmans binnen de contouren van de huidige bebouwing. Voor de eerder afgekeurde woningbouwplannen moest een deel van het bos worden gekapt.

De ambitieuze toekomstvisie is overigens niet helemaal van tafel. Volgens Meijer-Bergmans is het zogenoemde podium voor Nederlandse innovatiekracht voortaan elke zomer te zien, als tijdelijke tentoonstelling. Jaarlijks worden ook een of twee culturele en historische tentoonstellingen gepland, volgend jaar bijvoorbeeld over de eetcultuur aan het hof. Ook de concertreeks Royal Park Live, waarbij bekende artiesten optreden in de paleistuin, blijft onderdeel van het jaarprogramma.

Meijer-Bergmans denkt dat de financiële basis zo stabiel genoeg is om aan de restauratie te kunnen beginnen. Het duurt nog wel even. "Als alles meezit kunnen we - hopelijk - na de zomer van 2026 beginnen", zegt de eigenares.