'Gemeenten leren amper van elkaar over maatregelen tegen nieuwjaarsgeweld'
Gemeenten lijken weinig van elkaar te leren als het gaat om ongeregeldheden tijdens de jaarwisseling, meldt Omroep Gelderland na onderzoek. Gemeenten waar het vaak misgaat, informeren vooral bij buurgemeenten over hun aanpak maar kijken niet naar andere gemeenten in het land met vergelijkbare problemen.
Een van die plekken waar het tijdens oud en nieuw vaak uit de hand loopt, is het Gelderse dorp Hedel in de gemeente Maasdriel. Afgelopen nieuwjaarsnacht kwam de Mobiele Eenheid meermalen in actie. Agenten en hulpverleners zijn toen bekogeld met zwaar vuurwerk, glas en stenen. Agenten liepen gehoorschade of een hersenschudding op en deden aangifte van poging tot doodslag,
De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) deed in 2017 onderzoek naar de veiligheidsrisico's tijdens de jaarwisseling en had toen ook enkele aanbevelingen. Zo werd gemeenten aangeraden om ideeën uit te wisselen. "Zorg ervoor dat gemeenten van elkaar leren door beter gebruik te maken van elkaars ervaringen en goede voorbeelden."
Vooral in contact met buurgemeenten
Jaren later lijken gemeenten dat advies volgens Omroep Gelderland niet over te nemen. De omroep deed navraag bij negen gemeenten verspreid over het hele land waar tijdens oud en nieuw ongeregeldheden zijn: Alphen aan den Rijn, Altena, Hoeksche Waard, Koggenland, Maasdriel, Noardeast-Fryslân, Rhenen, Woudenberg en Zuidplas.
Uit reacties van de gemeenten blijkt dat ze vooral contact hebben met buurgemeenten, maar niet kijken naar gemeenten met vergelijkbare problemen elders in het land. Maasdriel probeert bijvoorbeeld de kunst af te kijken bij Zaltbommel. Alphen aan de Rijn laat zich informeren via gemeentekoepel VNG.
Twee gemeenten hebben aangegeven wel het land in te gaan. Zo vraagt de Utrechtse gemeente Rhenen Urk, Staphorst en Altena om advies en informeert Noardeast-Fryslân bij diverse gemeenten in de noordelijke provincies.
'Succesverhalen niet of nauwelijks uitgewisseld'
"Je zou verwachten dat gemeenten met elkaar ervaringen delen, maar dat doen ze niet", zegt Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit. "Ze zijn wanhopig aan het nadenken terwijl ze, als ze gehoord hadden dat in een andere gemeente een bepaalde aanpak werkt als een trein, dat zo hadden kunnen kopiëren. Dat ze dat niet doen is verbazingwekkend."
Ook veiligheidsdeskundige Jelleke van Rantwijk van Veiligheidsinstituut COT weet dat er succesverhalen van gemeenten zijn die niet tot nauwelijks worden uitgewisseld. Als voorbeeld noemt ze vuurwerk- of droneshows in gemeenten waar een vuurwerkverbod geldt. "Deze initiatieven hebben vaak veel bezoekers en dragen bij aan rust", zegt ze.
Met elkaar om tafel gaan
Tweede Kamerleden die de omroep sprak vinden het belangrijk dat gemeenten beter moeten samenwerken om ongeregeldheden tijdens de jaarwisseling te voorkomen. "We zien veel gemeenten worstelen met de aanpak en op te veel plekken gaat het ieder jaar hartstikke fout. Een voor de hand liggende oplossing is om ervaringen uit te wisselen", reageert Michiel van Nispen (SP).
Joost Eerdmans van JA21: "Deze gemeenten zijn elke keer bezig en ze proberen van alles, maar proberen ieder voor zich het ei van Columbus te vinden." Songül Mutluer van GroenLinks-PvdA pleit voor een vuurwerkverbod. "Tot die tijd is een betere communicatie en een brede samenwerking tussen gemeenten noodzakelijk, zodat iedereen kan leren van succesverhalen."
Eerdmans vindt dat minister Van Weel (Justitie en Veiligheid) moet organiseren dat gemeenten met elkaar om tafel gaan om ervaringen uit te wisselen. Ook Van Nispen vindt hulp hierbij gewenst.
