Huisvestingteams helpen huisartsen zoeken naar spaarzame ruimte voor praktijk 

• Hieke Dijkstra

Steeds meer 'huisvestingsteams' schieten huisartsen te hulp om aan het groeiend aantal praktijkruimtevragen van huisartsen te voldoen. De zogenoemde 'H-teams' zijn samenwerkingen tussen de gemeenten, huisartsenallianties en de zorgverzekeraars. Ze zijn actief in Rotterdam, Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Haarlem.

Volgens de meest recente cijfers van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) uit 2021 geven drie op de vier huisartsen aan te maken te hebben met een gebrek aan ruimte. Door de opkomst van praktijkondersteuners, die ook een eigen spreekkamer moeten hebben, zijn oude huisartsenpraktijken vaak te klein geworden.

Gebrek aan ruimte

Als huisartsen willen verhuizen, lopen ze ertegenaan dat er bijvoorbeeld te weinig ruimte in de stad is, of dat er in bestemmingsplannen geen rekening is gehouden met maatschappelijke bouw of eerstelijnszorg. Ook hebben veel gemeenten de afgelopen jaren een deel van de panden met maatschappelijke functie, zoals een huisartsenpraktijk, afgestoten. Huisartsen moeten wel binnen vijftien minuten bij hun patiënten kunnen te zijn.

Het gevolg hiervan is dat huisartsen moeten concurreren met commerciële partijen, terwijl ze afhankelijk zijn van een bedrag dat de zorgverzekeraar aan hen uitkeert. Dit bedrag is gebaseerd op het aantal patiënten in hun praktijk en niet op de huisvestingskosten.

"In de bestaande bouw is geen plek voor een ruimte met een maatschappelijk doel. Dit hebben wij wel nodig, want als huisartsen hebben wij te maken met een gefixeerd tarief", zegt Marjan Kruijer, die een huisartsenpraktijk runt in Amsterdam. Hier moet ze 1 januari 2025 uit moet vanwege beëindiging van het huurcontract.

Druk op vastgoedontwikkelaars

De praktijk van Kruijer is de laatste jaren uitgebreid met een psycholoog en twee verpleegkundigen om aan de zorgbehoefte in de wijk te kunnen voldoen. "Ik zit met mijn laptop op schoot telefoontjes af te nemen in het keukentje, zodat de assistente in een andere ruimte spreekuur kan houden."

Karel Steur is als LHV-ambassadeur betrokken bij het huisvestingsteam Amsterdam dat actief is sinds juli dit jaar. Volgens hem heeft elke regio een vergelijkbaar probleem. "Voorheen wezen gemeente, zorgverzekeraar en huisartsenalliantie naar elkaar, maar kreeg niemand iets voor elkaar. In dit samenwerkingsverband draagt iedereen de verantwoordelijkheid."

Kruijer klopte onlangs aan bij het huisvestingsteam van Amsterdam. "Het heeft ons tot nu toe advies opgeleverd. Het onderwerp is aangekaart in de gemeenteraad en er is gekeken of er druk kan worden gezet op vastgoedontwikkelaars."

Huisarts Shulini Soekhoe-Mahesh zit met haar praktijk noodgedwongen in een appartement op de eerste verdieping van een flat in Amsterdam-Zuidoost. Voor haar praktijk is het van belang om een ruimere en betere plek te hebben in de wijk, zegt ze.

"Dan kan ik mijn patiënten veel beter van dienst zijn. Nu kunnen mijn assistenten de behandelingen niet altijd even goed uitvoeren. Ook hebben we te weinig spreekuurplekken en wordt het team groter omdat er steeds meer taken op het bordje van de huisarts komen."

Soekhoe-Mahesh ziet dat haar buurt groeit, maar dat ze zelf niet de mogelijkheden heeft om te verhuizen. "Er zijn geen panden om te kopen en er zijn ook weinig panden om te huren. Daarnaast zijn de panden die wel te koop zijn niet te betalen. Dat is zonde van ons zorggeld."

Extra taken

In Rotterdam wordt sinds 2023 hulp geboden aan huisartsen. Huisarts Paul Huijsman is betrokken bij het zogeheten H-team 010. Hij ziet ook dat huisartsen er de laatste jaren veel taken bij hebben gekregen. "We nemen bijvoorbeeld veel taken over van het ziekenhuis. Dat doen we graag, dat maakt het vak ook leuk. Maar dat betekent ook dat je meer personeel nodig hebt. Meer personeel betekent meer kamers, dus meer ruimte."

En die ruimte is er vaak niet, of de huren zijn te hoog. "Als huisarts krijg je een tarief per patiënt", zegt Huijsman. "Daar zit ook een deel in verrekend voor de huur. Maar dat bedrag is al zo'n tien jaar niet meer aangepast, terwijl de huurprijzen behoorlijk gestegen zijn."

Het H-team 010 heeft met de gemeente afgesproken dat huisartsen ook worden betrokken bij nieuwbouwplannen, vertelt Huijsman. "Dat was niet zo. We hebben hier in Rotterdam veel hoogbouw. Dus als je er een hoge flat neerzet, komen er ineens veel bewoners bij in de wijk die allemaal een huisarts moeten hebben. Toch werd er niet met huisartsen over gesproken."