Boten lijken te vliegen tijdens de America's Cup, is dit nog wel een zeilwedstrijd?
Als vliegtuigen scheren de zeilboten met snelheden tot 100 kilometer per uur boven het Spaanse water tijdens de America's Cup. Het is vooral zaak om het water niet te raken om zo min mogelijk tijd te verliezen.
Eigenlijk lijken deze futuristische vaartuigen allang niet meer op de boten waarin je het zeilen leert. Is deze eeuwenoude wedstrijd nog wel een zeilwedstrijd te noemen?
"Ja", zeggen Simeon Tienpont en Peter van Niekerk. Beide Nederlanders deden in het verleden mee aan de America's Cup. Tienpont won twee keer. In 2013 voer hij voor het eerst met foils (de draagvleugel waarmee de boot boven het water wordt getild). Van Niekerk zat aan boord van de laatste boot die niet foilde.
"Het gaat nog steeds om de zeilen en de wind en je hebt nog altijd met windsnelheidsverschillen te maken waar je mee om moet gaan. Dus ja, het heeft met zeilen te maken", vertelt Van Niekerk. "Het gaat alleen een stukje sneller", vult Tienpont aan.
Van 6 naar 50 knopen
"Want een gemiddelde zeilboot vaart 6 à 7 knopen (11 à 12 kilometer per uur, red.). Als je een golf afgaat met 15 knopen, heb je een mooi verhaal te vertellen", lacht Tienpont. De boten in de America's Cup halen snelheden van 50 knopen, zo'n 92 kilometer per uur.
"Ik heb het zaterdag gezien in Barcelona. Die snelheden zijn ongekend", vertelt Van Niekerk.
De voormalig topzeiler keek zijn ogen uit. Toen de inmiddels 52-jarige Van Niekerk in 2007 de America's Cup won met de laatste boot zonder foil, waren de tijden nog heel anders.
"Wij hadden toen een zeilploeg van 40 man en een team van in totaal 100 personen. Nu zijn er nog maar 8 zeilers op de boot en 150 man in totaal. Er worden nu Formule 1-teams betrokken bij de boten vanwege hun kennis van bepaalde technologie", weet de tweevoudig deelnemer aan de Olympische Spelen.
"Ik vaar nu in de J-klasse. Dat zijn zeiljachten van 25 meter lang, echt niet te vergelijken met de America's Cup. Ik vaar nog op het water en ik kom uit de generatie dat we de lier (toestel waarmee de zeilen kunnen worden gehesen, red.) met de armen moesten aandraaien."
"In de America's Cup gaat dat met de benen. Die boten zitten vol nieuwe technologie. De helft bestaat uit computers en tablets. Om met zo'n boot te kunnen zeilen heb je heel veel crew nodig."
De boten zijn een soort Formule 1-auto's geworden. Er zit zo veel techniek achter om de boten zo snel te laten gaan.
De America's Cup van tegenwoordig wordt vaak vergeleken met de Formule 1, vanwege de nieuwe technologie die alsmaar doorontwikkeld wordt. Die vergelijking is terecht, vindt Tienpont.
"De boten zijn een soort Formule 1-auto's geworden. Er zit zo veel techniek achter om de boten zo snel te laten gaan en ze onder controle te houden. Er komen ook enorme G-krachten bij kijken."
'Leer je in gewone zeilboot'
Dat gebeurt in een 'gewone' zeilboot natuurlijk niet. Maar het is wel degelijk nodig om op een normale boot te beginnen, zegt Van Niekerk. "Daarin leer je het gevoel voor wind en de aerodynamica. Het is niet voor niets dat een topzeiler als Ben Ainslie in de Britse boot zit. Hij heeft zijn sporen al verdiend in normale boten."
Tienpont vindt dat ook. "Het spelletje is niet veranderd. Bakboord en stuurboord zijn nog hetzelfde en de manier waarop je met de boeien omgaat ook. Al is er zeker wel een verschil. Als je leert zeilen, voel je de wind in je rug. De boten in de America's Cup gaan twee tot drie keer sneller dan de wind, daardoor voelt het alsof de wind van voren komt. Dat is toch een groot verschil."
Het is niet voor iedereen weggelegd, de America's Cup is echt voor de elite. "Deze teams hebben meer dan 100 miljoen besteed", weet Van Niekerk. "Als het minder kostbaar zou zijn, zouden er meer teams meedoen."
"Er zijn meer mensen met olympisch goud dan mensen die de America's Cup hebben gevaren", weet Tienpont. "Het is heel speciaal om op die boten te zijn. Net zoals het bijzonder is om in een Formule 1-wagen te rijden."
Maar dat betekent niet dat deze tak van zeilen een elitesport moet blijven, vinden de oud-topzeilers. "Er zijn kleinere boten met een foil. Die zijn voor de oudere jeugd wat toegankelijker", weet Van Niekerk.
Tienpont: "De America's Cup is misschien de crème de la crème, maar een foil kan tegenwoordig zo bij een sportwinkel gehaald worden. Zo wordt de sport bereikbaarder."
