Weer moeten huishoudens drinkwater koken om poepbacterie, 'is voorzorgsmaatregel'

Voor tienduizenden huishoudens in Nederland is het dezer dagen even behelpen bij bijvoorbeeld het koffiezetten of tandenpoetsen. Aanleiding is de E. colibacterie, beter bekend als de poepbacterie.

Die werd afgelopen dagen aangetroffen in het drinkwater in het noorden van Limburg. Vorige week was het ook al raak in de omgeving van Apeldoorn. In totaal hebben 84.000 huishoudens het advies gekregen om vanwege de bacterie het water vóór gebruik drie minuten te koken. Het advies geldt in ieder geval tot na dit weekend. In beide regio's ontstond een run op flessenwater.

Dat er nu twee gevallen kort na elkaar opduiken is puur toeval, zegt onderzoeker Roberta Hofman-Caris van wateronderzoeksinstituut KWR. "Een drinkwaterreservoir bijvoorbeeld moet je beluchten, en dan heb je het risico dat er iets van buiten naar binnen komt. Er kan een vogelpoepje naar binnen komen, of een muis door een gaatje kruipen."

Andere mogelijke oorzaken zijn werkzaamheden of een leidingbreuk. De oorzaken van de lichte verontreinigingen in de regio Apeldoorn en Noord-Limburg zijn in ieder geval nog niet gevonden.

Oppervlaktewater

60 procent van al het drinkwater in Nederland komt uit de bodem, de rest uit oppervlaktewater. In beide gevallen wordt het water door drinkwaterbedrijven gezuiverd van eventueel aanwezige E.coli-bacteriën. Onderzoeker Hofman-Caris zegt dat het dus gaat om besmettingen die na de zuivering hebben plaatsgevonden.

Ze benadrukt ook dat het in verreweg de meeste gevallen goed gaat met het drinkwater. "Zeker als je bedenkt hoe vaak we de kraan opendraaien en dat er dan niets aan de hand is."

Dat blijkt ook uit cijfers van de afgelopen jaren, die zijn verzameld door de Inspectie Leefomgeving en Transport. Van 2019 tot en met 2022 werd er jaarlijks 50.000 tot 62.000 keer gecontroleerd. In elf tot 38 gevallen werd de E. colibacterie aangetroffen, dat komt neer op 0,02 tot 0,06 procent. Als de bacterie wordt gevonden volgt er standaard een kookadvies, dat meestal hooguit een paar dagen van kracht is.

In Apeldoorn ontstond er door de poepbacterie een run op water in flessen:

Zo'n kookadvies is vooral een voorzorgsmaatregel, zegt drinkwaterbedrijf Vitens. "Zwem je in een recreatieplas of eet je ongewassen groenten of fruit, dan krijg je waarschijnlijk meer bacteriën binnen."

E. coli wordt vooral gezien als graadmeter dat er mogelijk andere ziekmakende bacteriën in het drinkwater zitten, zegt Vitens. "We kunnen niet alle ziekmakende bacteriën onderzoeken. Daarom kijken we naar E. coli en enterokokken." Die zijn goed te detecteren.

Niet erg ziek

Het is niet zo dat gezonde mensen erg ziek kunnen worden van de bacterie, die overigens van nature in de darmen van dieren en mensen voorkomt. Maar wie een lagere weerstand of een kwetsbare gezondheid heeft, kan er maag- en darmklachten van krijgen. Hofman-Caris vindt het kookadvies goed te verdedigen. "Als het gaat om bacteriële besmettingen mag je geen enkel risico nemen."

Wie het advies wil opvolgen heeft aan een waterkoker meestal niet genoeg, benadrukken de drinkwaterbedrijven. Een fluitketel voldoet wel, net als een kokendwaterkraan. Bij de vaat en het wassen van kleren is het niet nodig om het water eerst drie minuten tot 100 graden te verhitten.

Hoe dan ook zijn de eisen die in Nederland aan het drinkwater worden gesteld heel streng, zegt onderzoeker Hofman-Caris. "Hier kun je geen regels op maken. De meeste drinkwaterbedrijven zijn bovendien strenger dan de normen. We hebben een fantastisch goed systeem."