Mishandelingen in uitzetcentra Turkije die door EU zijn gefinancierd
Turkije gebruikt door de EU gefinancierde uitzetcentra om vluchtelingen te mishandelen en te dwingen tot "vrijwillige terugkeer". De EU weet daarvan, maar stopt niet met de financiering, meldt NRC.
NRC sprak samen met andere buitenlandse media meer dan honderd bronnen, onder wie bijna veertig (ex-)gedetineerden en personeelsleden van de uitzetcentra.
Uit onder meer getuigenissen van gedetineerden en geverifieerd beeldmateriaal uit de centra blijkt dat de omstandigheden in veel EU-gefinancierde centra "erbarmelijk zijn en dat gedetineerden er regelmatig mishandeld worden", meldt de krant.
Van ontvangst- naar uitzetcentrum
Een van de personen die NRC sprak is een man uit Syrië die bij de Turkse grens werd gepakt toen hij verder naar Europa wilde reizen. De oud-reddingswerker van de Witte Helmen werd eerst naar een uitzetcentrum bij de westelijke Turkse grensstad Edirne gebracht en daarna overgebracht naar een tweede uitzetcentrum buiten de stad Gaziantep, dat mede-gefinancierd wordt door de Europese Unie.
De man vertelt dat hij zag hoe andere mensen mishandeld werden en hoe hij onder druk werd gezet om een formulier te ondertekenen waarin stond dat hij "vrijwillig" wil terugkeren naar Syrië.
NRC schrijft dat het centrum bij Gaziantep, waar de oud-reddingswerker werd vastgehouden net als vijf soortgelijke centra aanvankelijk gepland was als "ontvangstcentrum". Dat baseert de krant op openbare EU-stukken. In 2015 kreeg Turkije toestemming van Brussel om de gebouwen om te bouwen tot "uitzetcentra".
Betere omstandigheden door EU
Dat staat in een brief van de Europese Commissie gericht aan mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch, meldt de krant. In de jaren daarna heeft de EU meer geld uitgetrokken voor deze uitzetcentra. Er zijn inmiddels 32 van dit soort uitzetcentra, blijkt uit Turkse overheidscijfers die NRC heeft ingezien. Daar kunnen in totaal 20.000 mensen worden vastgezet.
Het onderzoek van NRC richtte zich voornamelijk op Syriërs. Zij worden in Turkije "systematisch gedwongen of onder druk gezet" om "vrijwillige terugkeerformulieren" te ondertekenen. "Dat overkwam niet alleen de oud-reddingswerker, maar nagenoeg alle ruim twintig Syrische gedetineerden die we spraken", schrijft de krant.
En de EU is daar al langer van op de hoogte, maar blijft de steun voor de centra voortzetten. De Europese Commissie schrijft in een reactie op de reportage van NRC dat de EU-steun "over het algemeen" bijdraagt aan betere omstandigheden in de uitzetcentra.
Turkije verantwoordelijk
Daarnaast zegt de commissie dat "het non-refoulementsbeginsel altijd gerespecteerd moet worden". Dat beginsel houdt in dat een asielzoeker niet naar het land van herkomst mag worden teruggestuurd als die het risico loopt om te worden vervolgd op grond van afkomst, godsdienst, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep.
De commissie benadrukt daarbij dat Turkije "volledig verantwoordelijk" is voor de situatie in de uitzetcentra. De commissie zegt die situatie nauw te monitoren, maar deelde verder geen bevindingen en weigerde rapporten daarover vrij te geven.
