Oogorganisaties slaan alarm: steeds meer kinderen bijziend door schermen

Ouders doen te weinig om oogproblemen bij hun kinderen te voorkomen. Daarvoor waarschuwen Nederlandse organisaties die zich inzetten voor ooggezondheid in de eerste Nationale Oogweek.

Wereldwijd zijn er grote zorgen over de toename van bijziendheid bij kinderen. In Nederland is een op de vijf personen tussen de 5 en 19 jaar bijziend. Onderzoekers zeggen dat de stijging komt door een verandering in leefstijl: kinderen kijken tegenwoordig vaker lang achter elkaar naar schermen.

Ouders zijn zich vaak wel bewust van de risico's van schermgebruik bij kinderen, maar nemen onvoldoende adequaat actie om oogschade te voorkomen, stelt het Oogfonds. Het op jonge leeftijd ontwikkelen van bijziendheid kan op latere leeftijd ernstige oogproblemen veroorzaken.

Oog vervormt door schermen

Als iemand te vaak lang naar dingen kijkt die dichtbij zijn, dan gaat het oog zich daarop aanpassen, zegt Meta Neeleman, directeur van het Oogfonds. "Als je te weinig afwisselt tussen ver en dichtbij, dan stelt je oog zich daarop in. Je oog vervormt daardoor, het wordt langer en rekt wat uit. Normaalgesproken is je oog rond".

Als je oog is vervormd, valt het licht niet meer goed op je netvlies en heb je een bril of lenzen nodig om dat aan te passen. Als je als klein kind al zo'n vervorming hebt, dan wordt dat later nog erger. "Dat groeit door. Als je ouder wordt, dan kan je daar toch vaak serieus last van krijgen vanaf ongeveer je 40e of 45e."

Het gaat dan om oogziektes waarbij mensen bijvoorbeeld een deel van hun zicht kunnen verliezen. "Als je oog uitgerekt is, staat er het een en ander onder druk. Het netvlies kan dan loslaten. Dat kan blijvende schade opleveren."

Kinderwagens met telefoon

Het is overigens niet zo dat alleen schermen ervoor kunnen zorgen dat kinderen oogproblemen krijgen. "Het kan ook gebeuren als je boeken leest. Je ziet ook vaak dat mensen die veel in boeken geneusd hebben bijziend zijn", zegt Neeleman.

Bijziendheid zal volgens haar altijd blijven voorkomen. "Er bestaan ook erfelijke vormen. Het is dus niet zo dat je alles kunt voorkomen."

Maar het gebruik van schermen op jonge leeftijd baart haar zorgen. "We zien dat er nu zo veel met schermen gewerkt wordt. Zelfs al vanaf babytijd. Je ziet kinderwagentjes waar al een telefoon in hangt om het kind bezig te houden. Als ik dat zie, omdat ik weet waar dat toe kan leiden, dan schrik ik daar wel van".

20-20-2 regel

Om meer bewustwording te creëren bij kinderen en volwassenen, stelt het Oogfonds een lespakket beschikbaar voor de groepen 3 tot 5. Daarin zitten bijvoorbeeld spelletjes om op een speelse manier bezig te zijn met ooggezondheid.

Daarin wordt bijvoorbeeld kinderen geleerd wat de 20-20-2-regel is. Die regel houdt in dat mensen na twintig minuten op een scherm kijken, twintig seconden in de verte moeten kijken. En daarnaast twee uur per dag naar buiten moeten. Het buitenlicht is belangrijk, omdat buiten in het oog de stof dopamine wordt aangemaakt, die ervoor zorgt dat het oog rond blijft en de cellen intact.

Het naleven van de regel kan bijziendheid op jonge leeftijd afremmen of zelfs voorkomen.