Films kijken achter het stuur: Duitsland wil vooroplopen met zelfrijdende auto's

• 

  Chiem Balduk

  correspondent Duitsland

Het voelt wat ongemakkelijk, een rit in een zelfrijdende auto. Ik zit achter het stuur, maar hoef niets te doen. De auto geeft gas, remt en stuurt, terwijl ik een film kijk. Echt zorgeloos ontspannen is het niet, want ongewild blijf ik continu op de weg letten. Ik moet bovendien binnen 10 seconden het stuur overnemen als de auto daarom vraagt.

Het is een testrit in een nieuw model van Mercedes-Benz. De Duitse autofabrikant brengt als eerste een auto op de markt die met hoge snelheid zelfstandig kan en mag rijden. Het gaat om het zogeheten 'niveau 3' van autonoom rijden. Waar bij niveaus 1 en 2 de auto alleen hulp biedt (met bijvoorbeeld cruise controle), neemt bij niveau 3 de auto daadwerkelijk het rijden over. De bestuurder mag iets anders doen, maar niet in slaap vallen.

Zo ziet dat eruit:

Het zelfstandig rijden is nog wel aan veel beperkingen gebonden. Vooralsnog is de 'Drive Pilot' alleen toegestaan bij helder weer, overdag, niet in een tunnel en alleen op de rechterhelft van de snelweg. Daar rijdt het voertuig met maximaal 95 kilometer per uur achter een voorligger, die de auto in zijn spoor volgt. De autofabrikant verwacht dat binnen een paar jaar 130 kilometer per uur zelfstandig rijden mogelijk is.

Naast mij zit een trotse ingenieur, die de testrit begeleidt. "Dit is onze moonshot, een baanbrekend moment in de ontwikkeling van zelfrijdende auto's", zegt Kai Sedlaczek, ontwikkelaar van zelfstandig rijden bij de autobouwer uit Stuttgart. "Je hebt nu eigenlijk een ingebouwde taxichauffeur!"

Het baanbrekende is vooral dat de verantwoordelijkheid van de bestuurder naar de auto en dus de fabrikant verschuift. Nog maar weinig autobouwers durven die stap te zetten, omdat de juridische consequenties bij een ongeluk groot kunnen zijn. Sedlaczek is echter zelfverzekerd: "Ik durf mijn handen in het vuur te steken dat deze auto veilig genoeg is."

Opsteker voor Duitse auto-industrie

Duitsland loopt voorop met het toelaten van zelfstandig rijdende auto's op de openbare weg. Op de Autobahn in het hele land is 'level 3'-rijden toegestaan. De benodigde wetgeving werd vier jaar geleden al goedgekeurd. In Europa is het zelfstandig rijden verder nog niet te gebruiken. Daarbuiten alleen in de Amerikaanse staten Californië en Nevada.

Naast Mercedes heeft ook BMW een beperkte Level 3-auto (tot 60 kilometer per uur) in Duitsland gelanceerd. Dat juist Duitse autobouwers vooroplopen in de ontwikkeling van zelfrijdende auto's, is een opsteker voor de Duitse auto-industrie. Die kwam de afgelopen maanden vooral negatief in het nieuws, met teleurstellende verkoopcijfers, dreigende ontslaggolven en de moeizame overgang naar elektrisch rijden.

In en rond Berlijn wordt al jaren volop geëxperimenteerd met zelfrijdende auto's, vertelt Daniel Göhring van de Freie Universität Berlin. Hij werkte mee aan de zelfrijdende auto 'AutoNOMOS', dat in 2017 werd overgekocht door het Nederlandse TomTom. Hun zelfrijdende voertuig reed al in 2015 ruim 2400 kilometer geheel zelfstandig door Mexico.

"In die jaren was autonoom rijden echt booming. Nu ligt de focus van autobouwers veel meer op de elektrische auto", vertelt Göhring in Berlijn. Zelfrijdende auto's zouden echter, naast meer veiligheid, ook kunnen bijdragen aan milieuvriendelijker verkeer. "Er is minder parkeerruimte nodig en zo'n auto kan zuiniger rijden."

Level 5

De ontwikkeling van zelfrijdende auto's gaat hard, zegt de onderzoeker. "Door een stad rijden kan eigenlijk al. Het venijn zit hem in de één procent heel ingewikkelde verkeerssituaties, zoals een ambulance die over de tegengestelde rijbaan rijdt." Volledig zelfstandig rijden kan daarom nog jaren, misschien decennia, duren.

Uiteindelijk moet de computer in alle gevallen beter en veiliger kunnen rijden dan een mens. Als 'level 5' wordt bereikt, stap je in een auto en rijd je automatisch naar de bestemming. Een rijbewijs zou dan niet meer nodig zijn, maar dat is nog verre toekomstmuziek.

Het zal de samenleving in ieder geval drastisch veranderen, denkt Göhring. Het aantal ongelukken neemt drastisch af, mensen met beperkte mobiliteit kunnen zich vrijelijk door de stad bewegen en autobestuurders hebben plots uren vrije tijd extra. "In mijn wereld van informatica zeggen we dat effecten op korte termijn worden overschat en op lange termijn onderschat. De gevolgen zullen dus groter zijn dan we nu kunnen bedenken."