Nog veel verwarring bij gemeenten over nieuwe Omgevingswet

De nieuwe regels rond de Omgevingswet zijn nog niet overal duidelijk. Volgens de Nederlandse Vereniging van Gemeenten (VNG) zijn ze niet gebruiksvriendelijk genoeg. De druk op gemeenten is sinds de invoering op 1 januari toegenomen.

Wie een vergunning wil voor een verbouwing, of om bijvoorbeeld een rij bomen te kappen, heeft sinds begin dit jaar te maken met de nieuwe Omgevingswet. Die is in de plaats gekomen van 26 verschillende wetten over bijvoorbeeld geluid, bodem, milieu en veiligheid.

Het doel van de wet is dat het makkelijker wordt om de omgeving aan te passen. Voor burgers is er een loket: het Digitaal Stelsel Omgevingsloket (DSO). Achter de schermen werken verschillende overheden samen.

Dat samenwerken ziet Yvonne Maas, wethouder van de Zeeuwse gemeente Noord-Beveland, als een positieve ontwikkeling. Maar van een versimpeling is volgens haar geen sprake: "Het tegenovergestelde is waar. Het is complexer geworden."

Verkeerde verwachtingen

De gemeente is volgens haar veel tijd kwijt aan het doorgronden van de verschillende regels. Ook bij inwoners en ondernemers ziet ze veel onduidelijkheid. "Dit komt door de andere werkwijze, maar ook door de vereiste participatie van bijvoorbeeld omwonenden."

Burgers krijgen meer ruimte om mee te denken over plannen en projecten van de overheid. De gedachte is dat vernieuwende ideeën meer kans van slagen hebben, doordat inwoners vooraf kunnen meedenken met de overheid of ontwikkelaars.

Maar volgens Maas kost dat in de praktijk veel tijd. Bovendien worden onbedoeld verkeerde verwachtingen gewekt. "Bij inwoners bestaat het idee dat participatie betekent dat aan alle ingebrachte wensen moet worden voldaan. Als na afweging niet iedereen tevreden wordt gesteld, ontstaat er ontevredenheid, onbegrip en boosheid."

Doolhof van regelgeving

Ook bij de gemeenten Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Gilze en Rijen zien ze een toename in de hoeveelheid werk.

"Het is er niet gemakkelijker op geworden. Het aanvragen van vergunningen en het doen van meldingen is erg complex. Voor zowel professionele als particuliere aanvragers, maar zeker ook voor ambtenaren", laat een woordvoerder namens de gemeenten weten.

"Het is een doolhof van regelgeving geworden. Het is bovendien ingewikkeld om digitale informatie en regels te vinden en het DSO werkt nog niet zoals is bedoeld."

De Omgevingswet wet wordt gezien als een van de grootste wetgevingsprojecten in de parlementaire geschiedenis. Begin dit jaar werd de wet van kracht. In 2016 was de wet al aangenomen door de Eerste Kamer, maar de inwerkingtreding werd vijf keer uitgesteld, vooral vanwege uitvoeringsproblemen met ict.

Regels op één plek

Volgens de VNG heeft elke gemeente sinds de invoering zijn eigen problemen. "We zien dat grotere gemeenten over het algemeen makkelijker capaciteit vrijmaken. Voor kleinere gemeenten is het vaak weer makkelijker om integraal te werken", laat een woordvoerder weten.

De gemeente Amsterdam kon zich goed voorbereiden op de komst van de wet, zegt een woordvoerder. Wel moet ook hier de informatievoorziening volgens hem nog verbeteren.

"Doordat de regels op één plek staan, krijgen mensen veel meer informatie te zien. Wij merken dat het voor lang niet alle burgers duidelijk is welke regels voor hen relevant zijn."

Extra tijd

Volgens minister Keijzer (Ruimtelijke Ordening) verliep de invoering van de Omgevingswet "rustig en stabiel". De ervaringen in de praktijk leveren volgens haar waardevolle informatie op om verder te verbeteren.

"We zien in deze transitiefase grote verschillen in de benadering en de snelheid van gemeenten. Gemeenten hebben daarom ook extra tijd gekregen om over te stappen van de oude naar de nieuwe systemen", laat haar woordvoerder weten.