'Meer onafhankelijke en openbare gezondheidsmetingen Tata Steel nodig'
Als de overheid belastinggeld investeert in het groener en schoner maken van staalfabriek Tata Steel, dan moet er onafhankelijke controle komen op de uitstoot om te meten of het ook lukt. Dat adviseert de speciaal ingestelde Expertgroep Gezondheid IJmond onder leiding van hoogleraar geneeskunde Marcel Levi. Vervolgens moeten die uitstootgegevens openbaar gemaakt worden, vooral in het belang van omwonenden, vindt de expertgroep.
Het advies aan het kabinet is een uitwerking van het advies dat de expertgroep in februari gaf. Alleen als Tata Steel de gezondheid van omwonenden kan garanderen, zou het miljardensubsidies van de overheid mogen krijgen om te verduurzamen, was toen de aanbeveling.
Levi: "Iedereen vindt die staalfabriek belangrijk voor Nederland, en ook strategisch voor Europa. Maar dan moet het wel groener en gezonder."
Drieduizend "incidenten" per jaar
De wetenschappers verbazen zich over de vele "incidenten" waarbij ongewenste emissies plaatsvinden. Dat zijn er zo'n 3000 per jaar. Deze incidenten worden slecht gemonitord, staat in het rapport. "Het zijn bijna geen incidenten meer, het is structureel", zegt Levi. "Ze zijn niet allemaal even erg maar dat kunnen de omwonenden niet weten. Die zien een zwarte wolk." Meer openheid en betere communicatie zouden onnodige onrust kunnen wegnemen, verwacht hij.
Verder moet de overheid duidelijke afspraken met Tata Steel maken over de uitstoot van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS), vinden de experts. Dat zijn stoffen die bijvoorbeeld de voortplanting belemmeren, kankerverwekkend zijn of zich in de voedselketen ophopen. "We zien dat sommige van de Zeer Zorgwekkende Stoffen een veel hogere depositie hebben in de IJmond dan elders. Ook concentraties van ZZS in de lucht zijn sterk verhoogd."
De groene staalplannen van Tata Steel hebben ongetwijfeld een gunstige uitwerking, zegt de expertgroep. Maar vanuit "gezondheidsoogpunt" worden de aanbevolen waarden van de Wereldgezondheidsorganisatie voor de omwonenden niet gehaald.
De experts adviseren het kabinet dan maar uit te gaan van "het principe" dat de bijdrage aan de blootstelling van Tata Steel vergelijkbaar mag zijn met die van inwoners van een gemiddelde stad. Die is nu veel hoger, wat "wijst op een forse reductieopgave".
Tata Steel beschikt over veel informatie en meetresultaten die niet met de buitenwereld worden gedeeld, zegt de expertgroep. Levi: "Er zijn een paar onafhankelijke metingen, maar de meeste worden gedaan onder verantwoordelijkheid van het bedrijf. De overheid moet afspraken maken over wanneer, hoe vaak en waar er gemeten wordt."
Die resultaten moeten openbaar en inzichtelijk worden. Ook de meetresultaten van de overheid zouden op dagelijkse basis makkelijker voor iedereen in te zien moeten zijn, vinden de wetenschappers.
