Steeds meer Iraanse vrouwen met onbedekt haar over straat
In de straten van Iraanse steden worden steeds meer vrouwen zonder hoofddoek gezien. Dat valt volgens persbureau AP op te maken uit video's die op sociale media worden geplaatst met beelden uit het alledaagse leven van Iraniërs. Het valt op dat vrouwen en meisjes langslopen met hun haar onbedekt, met name na zonsondergang.
In Iran regeert een streng islamitisch regime dat hard optreedt tegen wat het ziet als misdrijven en demonstraties. Sinds de revolutie in 1979 zijn vrouwen verplicht om hun haar te bedekken en lange, loszittende kleding te dragen. De handhaving ervan gaat echter met golfbewegingen.
Moraalpolitie
Maandag is het twee jaar geleden dat de 22-jarige Mahsa Amini in een ziekenhuis overleed, nadat ze met veel geweld was gearresteerd door de moraalpolitie. Ze zou haar hoofddoek te los hebben gedragen. Haar dood leidde tot maandenlange massale protesten die door het regime hard werden neergeslagen.
Daarbij zijn volgens een Iraanse mensenrechtenorganisatie in de VS meer dan 500 mensen om het leven gekomen. Meer dan 22.000 mensen belandden in de gevangenis. Meerdere Iraniërs zijn ter dood veroordeeld en opgehangen vanwege hun deelname aan de protesten.
Vorig jaar pakte het regime in aanloop naar de sterfdag van Amini veel activisten op. Ook werden er extra camera's rond haar graf geplaatst om betogingen op die plek te voorkomen.
Ook dit voorjaar handhaafde de moraalpolitie de kledingvoorschriften nog. In april verschenen er op sociale media nog video's waarin te zien was dat agenten hardhandig optraden tegen vrouwen die zich niet aan de voorschriften hielden.
Nieuwe president
In juli werd Masoud Pezeshkian gekozen tot nieuwe president van het land. Hij won van de conservatieve hardliner Saeed Jalili. Pezeshkian volgde president Raisi op, die in mei om het leven kwam bij een helikoptercrash.
Hij staat bekend als gematigder dan Raisi. Wel is hij loyaal aan de hoogste geestelijk leider ayatollah Khamenei, die de belangrijkste lijnen uitzet. De president heeft binnen die kaders wel bewegingsruimte, bijvoorbeeld over hoe de kledingregels worden gehandhaafd.
Van Pezeshkian wordt gezegd dat hij wil werken aan een betere relatie tussen de regering en het volk en dat hij de handhaving van de kledingregels wil versoepelen. Het lijkt erop dat vrouwen nu ook die ruimte krijgen.
Erfenis van Mahsa Amini
Persbureau AP concludeert op basis van recente beelden dat meer vrouwen hun haar onbedekt hebben, of het nu gaat om de chique noordelijke buitenwijken van Teheran of de arbeiderswijken in het zuiden van de hoofdstad. Dat gebeurt dus vooral na zonsondergang, maar ook steeds meer overdag en in het weekend in de grote parken.
Azadeh, een 25-jarige studente aan de Teheran Sharif-universiteit durft inmiddels ook weer zonder hoofddoek de straat op. "Mijn zogenaamde moed om geen hoofddoek te dragen is de erfenis van Mahsa Amini." Toch is de angst voor vervolging nog niet verdwenen, want tegenover AP wil ze alleen haar voornaam noemen uit angst voor represailles.
Politiek klimaat
Hoewel het Iraanse regime niks zegt over de toename van het aantal vrouwen dat zonder hoofdbedekking de straat op gaat, zijn er wel andere tekenen dat het politieke klimaat verandert. Zo werd vorige maand een universitair docent ontslagen die zich op de staatstelevisie neerbuigend had uitgelaten over Mahsa Amini.
Ook liet de hoofdaanklager weten dat ordediensten geen geweld mogen gebruiken tegenover vrouwen die zich niet aan de kledingregels houden. "Niemand heeft het recht om zich ongepast te gedragen, ook al begaat iemand een overtreding."
