Sinds een paar weken woedt de oorlog tussen Oekraïne en Rusland niet meer alleen op Oekraïens grondgebied: door de Oekraïense aanval in de Russische Koersk-regio zijn de kaarten opnieuw geschud. Tegelijkertijd gaan de Russische aanvallen op Oekraïne onverminderd door. Nieuwsuur sprak met Mychajlo Podoljak, een van de belangrijkste militaire adviseurs van president Zelensky. Hij denkt dat het Oekraïense offensief in Koersk voor politieke verandering kan zorgen in Rusland.
"Russen merken nu wat oorlog inhoudt. Twee jaar was 't oké: je weet dat er ergens mensen gedood worden, maar jij hebt er geen last van. Nu komen de problemen wel heel dichtbij, en dat zet de politiek onder druk."
Een week na de aanval schreef Podoljak al op X dat Oekraïne geen interesse heeft in het bezet houden van Russisch grondgebied. "Maar als we het hebben over potentiële onderhandelingen, moeten we Rusland aan tafel krijgen. Onder onze eigen voorwaarden."
Publieke opinie
In gesprek met Nieuwsuur licht Podoljak toe dat die politieke druk op Rusland vooral moet komen vanuit de Russische bevolking. Met het tegenoffensief probeert Oekraïne de publieke opinie in Rusland te beïnvloeden. "De oorlog verschuift naar Russisch gebied. Dan volgt een grootschalig protest en dat zal politieke verandering tot gevolg hebben in Rusland. Dat is de enige weg naar een rechtvaardig einde aan deze oorlog."
Inmiddels worden zo'n 20.000 inwoners uit de regio Koersk opgevangen in Moskou. De meeste Moskovieten willen niets zeggen over het Oekraïense offensief, maar een enkeling durft zich wel uit te spreken:
Bob Deen, Oost-Europadeskundige bij instituut Clingendael, zegt dat onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne nu verder weg lijken dan voor de Oekraïense aanval. "Dit jaar was het grootste doel voor Oekraïne: geen grote verliezen lijden om te voorkomen dat het zou worden gedwongen om op Russische voorwaarden een vernederend akkoord te tekenen. Die aanval op Russisch grondgebied moet je ook in dat licht zien. Het is een poging het initiatief terug te trekken."
Volgens Deen zegt Poetin nu wat Zelensky al vanaf het begin van de oorlog zegt: Wij kunnen niet praten met een land dat ons aanvalt. "Dat is vooral retoriek. De onderliggende voorwaarden blijven hetzelfde: er zal pas echt worden onderhandeld als beide partijen inzien dat er op het slagveld niet zoveel meer te winnen is."
Aanvallen op Oekraïne
Intussen kreeg Oekraïne gisteren een massale Russische aanval te verduren, waarschijnlijk als vergelding voor het Oekraïense offensief. Rusland vuurde meer dan tweehonderd raketten en drones af op doelen verspreid over het land. De Oekraïense luchtmacht noemt het de grootste luchtaanval sinds het begin van de invasie in februari 2022.
Op de kaart hieronder zie je op welke plekken Oekraïne gisteren werd aangevallen:
Zelensky herhaalde vandaag zijn oproep aan het Westen om westerse wapens in te mogen zetten op Russisch grondgebied. "De VS, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en de andere partners hebben de macht om ons te helpen deze terreur te stoppen." Podoljak voegt daaraan toe: "Rusland is een primitief land. Het loopt technologisch, strategisch en tactisch erg achter. Dat moet onze bondgenoten doen inzien dat het verbod om op Russisch grondgebied oorlog te voeren moet worden opgeheven."
De westerse bondgenoten van Oekraïne zijn, vanwege angst voor verdere escalatie, tot nu toe terughoudend met het leveren van raketten die doelen diep in Rusland kunnen raken. Oost-Europakenner Deen: "Oekraïne wil het Westen laten zien dat die rode lijnen die Poetin steeds noemt, niet zo diep rood zijn. Ze zeggen: geef ons nou de kans om die wapens te gebruiken tegen Rusland".
Amerikaanse verkiezingen
Deen noemt Podoljak's hoop op politieke verandering in Rusland "wensdenken". "Dit is wel één van die momenten dat je ziet dat het Kremlin het moeilijk heeft om het verhaal onder controle te houden. Maar meer dan 'lastig' is het niet. Ik denk niet dat dit Poetins positie bedreigt."
Op korte termijn verwacht Deen dat de gevechten zullen toenemen in hevigheid. "Oekraïne zal de aanvallen van Rusland beantwoorden en daar komt mogelijk weer een Russische reactie op. Ik denk ook dat de Russen terreinwinst zullen blijven boeken in de Donbas. En dan zullen beide partijen kijken naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen als het moment van mogelijke verandering."
