Bij de behandeling van kinderen met ernstig overgewicht (obesitas) bepaalt de portemonnee van de ouders of het kind wel of niet de juiste behandeling krijgt.
Sinds drie jaar is er een medicijn op de markt voor mensen met obesitas, genaamd Saxenda. Daarin zit de werkzame stof liraglutide. Door een dagelijkse injectie in de onderbuik, neemt het hongergevoel af, waardoor afvallen sneller gaat. Gebruikers verliezen gemiddeld vijf tot tien procent van hun lichaamsgewicht.
Het middel zorgt voor ongelijkheid in de spreekkamer van de kinderarts, waarschuwen artsen. Zorgverzekeraars vergoeden dit medicijn tot nu toe alleen voor volwassenen, ondanks dat het medicijn goedgekeurd is voor iedereen vanaf twaalf jaar. De kosten liggen rond de 300 euro per maand, wat voor veel ouders te duur is.
Als je de obesitas in een vroeg stadium terugdringt, kan de gezondheid weer normaal worden.
In Nederland zijn op dit moment ongeveer 120.000 kinderen met ernstig overgewicht. De verwachting is dat dit aantal blijft stijgen. Kinderarts-endocrinoloog Erica Van den Akker maakt zich hier zorgen over. "We zien kinderen die op hun zevende al ernstige leververvetting hebben. Of met zo'n ernstige slaapapneu dat ze aan de nachtelijke beademing moeten."
Kinderartsen schrijven het middel niet zomaar voor. Als obesitas langer bestaat en ernstiger wordt, ontstaat een ziekte, legt Van den Akker uit. Het hormoonsysteem raakt verstoord waardoor voeding direct als vet wordt opgeslagen. "Met leefstijlverandering alleen kom je dan niet meer terug naar een gezond gewicht, dan kan het medicijn een uitkomst bieden."
Ongelijkheid
Van den Akker heeft er moeite mee dat niet iedereen deze mogelijkheid heeft vanwege de hoge kosten. "Ik heb mezelf de vraag gesteld: moet ik het überhaupt wel voorschrijven aan kinderen? Het is niet eerlijk als de een het wel kan krijgen en de ander niet. Deze ongelijkheid heb ik nooit eerder zo meegemaakt en zou bij elk ander ziektebeeld ondenkbaar zijn."
Toch voelt het voor haar ook niet juist om kinderen van wie de ouders het medicijn wel kunnen betalen te onthouden van een gezondere toekomst. "Als je de obesitas in een vroeg stadium terugdringt, kan de gezondheid weer normaal worden."
Roy zou baat kunnen hebben bij Saxenda, maar zijn ouders kunnen dit niet betalen. De ouders van Lize kunnen de kosten wel dragen:
De richtlijn van kinderartsen schrijft voor dat ernstig overgewicht eerst zoveel mogelijk moet worden teruggedrongen door een gezonde leefstijl. Wanneer dit niet lukt, is behandeling met medicatie een tweede stap. De allerlaatste optie is een maagverkleining. Een ingrijpende medische operatie die wél wordt vergoed voor een selecte groep kinderen. De Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde vreest dat zolang vergoeding van Saxenda voor minderjarigen uitblijft, meer kinderen een maagverkleining ondergaan dan nodig: "Dat is in strijd met onze richtlijn."
Vroeg ingrijpen
Door obesitas kunnen mensen klachten krijgen als diabetes type 2, een hoge bloeddruk, leververvetting, slaapapneu. Ook is er een verhoogde kans op bepaalde vormen van kanker. Daarnaast hebben kinderen met ernstig overgewicht vaker last van discriminatie, een laag zelfbeeld, depressie en angstgevoelens.
Kinderen groeien niet zomaar over obesitas heen. Het gewone beeld is dat dat het steeds ernstiger wordt en dat ze daar als volwassenen steeds meer last van krijgen. Van den Akker: "Bijvoorbeeld een meisje van dertien jaar met suikerziekte type 2. Daarvan zien we dat in 80 procent van de gevallen op 26-jarige leeftijd schade aan het netvlies, waardoor blindheid kan ontstaan. En schade aan de nieren of schade aan hart en bloedvaten."
