Ali B van verbinder tot veroordeelde zedendelinquent: 'Terugkeer is onmogelijk'

• Jules Jessurun

  redacteur Online

Ali B opende de deuren voor biculturele artiesten en zorgde dat er positiever werd gekeken naar mensen met een migratieachtergrond. Met zijn veroordeling voor zedendelicten is de deur van Ali B's eigen carrière echter zo goed als zeker voorgoed gesloten, stellen experts.

Het grote Nederlandse publiek maakte in 2004 kennis met Ali B, de artiestennaam van Ali Bouali. Met een stoere blik en een pet schuin op zijn hoofd keek de toen 22-jarige rapper uitdagend in de camera in de clip van Ik Ben Je Zat.

Ik Ben Je Zat was een van de grootste hits van dat jaar:

En toen volgde de echte doorbraak: Wat Zou Je Doen, dat hij samen met Marco Borsato zong in een volle Kuip. "Mensen vielen spontaan voor zijn charme", zei muziekjournalist Atze de Vrieze eerder in de NOS-podcast De Dag. "Het was een meesterzet voor zowel Borsato, die nieuw publiek aanboorde, als voor Ali B zelf."

"Ik zag hem echt als iemand die de weg vrij heeft gemaakt voor successen van biculturele artiesten in de urban- maar ook in de rest van de muziekscene", zegt NPO Radio 2-presentator Tannaz Hajeby. "In mijn belevingswereld was hij herkenbaar: iemand die op mij lijkt."

En tegelijkertijd zorgde hij ook dat witte Nederlanders positiever gingen kijken naar mensen met een migratieachtergrond, stelt Hajeby: "Mensen dachten: oh, hij is tof. Dan kan mijn Marokkaanse buurman ook best tof zijn."

Terrorist

"Vergeet niet: 2004 was een tijd waarin de aanslagen van 11 september 2001 nog nagalmden", zegt De Vrieze. "Er was een sfeer in Nederland ontstaan waarbij elke moslim als potentiële terrorist werd gezien." Volgens hem was die spanning voelbaar en kwam die ook in hiphop terecht.

Volgens de muziekjournalist was Ali B hier "een vrolijke variant op". "Hij manifesteerde zich als de Marokkaan van de straat, maar wel eentje die je erbij kan hebben. Waar je om kan lachen, die leuke dingen zei in talkshows en ontwapenend was." Het leverde hem de bijnaam "knuffelmarokkaan" op, die hij ook in zijn eigen rapteksten noemt.

Televisieprogramma's

Het ging daarna hard: de rapper kreeg als eerste rapper ter wereld een standbeeld in Madame Tussauds, had een gigantische hit met The Partysquad en zijn neefje Yes-R (Rampeneren, 2006), sprak een stem in voor de animatiefilm Robots, deed een theatershow en had meerdere televisieprogramma's. Het bekendste is Ali B op volle toeren waar hij Nederlandse muziekiconen koppelde aan rappers.

Vanaf 2014 was hij coach in het programma The Voice of Holland. Grote hits had hij toen al niet meer: hij deed voornamelijk mee met andere artiesten en richtte zich op zijn managementbureau SPEC. In 2021 werd hij het gezicht van een reclamecampagne voor Marokkaans gekruide vegetarische kip. Het is een van de laatste keren dat de rapper nog positief in het nieuws is.

Seksueel wangedrag

Begin 2022 kantelde het beeld en raakte Ali B uit de gratie. Dat kwam door de uitzending van BOOS over misstanden bij The Voice of Holland. Onder anderen Ali B wordt in de uitzending beschuldigd van seksueel wangedrag. Onderzoek van het OM leidt tot de rechtszaak.

"Toen de BOOS-uitzending kwam, zag ik hoe ernstig het was en mijn collega's ook", zegt Hajeby, die destijds bij FunX werkte. "We wilden zijn muziek niet meer draaien."

Nu volgde de veroordeling. De rapper moet twee jaar de cel in voor verkrachting en poging tot verkrachting.

Die straf is nog niet definitief: Ali B kan nog in beroep gaan en mag dat in vrijheid afwachten. Maar van zijn imago als verbinder is inmiddels niets meer over, denken de muziekkenners. Hajeby: "Mensen verkrachten betekent direct dat een artiest wordt gecanceld. Bij andere vormen van geweld zie je nog wel dat het publiek vergevingsgezind is, maar niet bij seksueel geweld."

En ook als Ali B in hoger beroep wordt vrijgesproken, is een rol als verbinder waarschijnlijk nooit meer voor hem weggelegd. De Vrieze: "Bij Ali B is dat verbindende element in zijn imago zo belangrijk, dat ik mij afvraag of hij daar nog overheen komt. Ook als hij wordt vrijgesproken, zal dat toch aan hem blijven kleven."

Hajeby is nog stelliger. Volgens haar zal de rapper ook bij vrijspraak in hoger beroep niet meer in de muziekindustrie terugkeren, ook niet op de achtergrond. "Hij toonde in de rechtszaak nauwelijks zelfreflectie en ik denk dat ook als de veroordeling niet blijft staan, hij te beschadigd is door de BOOS-uitzending, die in mijn ogen zeer geloofwaardig was."

Hajeby: "Als je nu nog zegt: het was de man die ervoor zorgde dat twee culturen samenkwamen, denk ik dat veel mensen denken: who cares? Het gaat om wie je nu bent, niet om wie je toen was."