Rechter Linde Dolfing kwam er door gesprekken met collega's achter dat mannen hoger beloond werden dan vrouwen binnen de rechtspraak. Voor Dolfing voelde deze ongelijke beloning niet rechtvaardig. Ze ondertekende daarom in mei van dit jaar, samen met 137 andere rechters, raadsheren, en rechters in opleiding een manifest waarin de Nederlandse Vereniging voor de Rechtspraak (NVvR) wordt gevraagd zich sterk te maken voor gelijke beloning van rechters.
"Ik ben rechter geworden omdat ik rechtvaardigheid heel belangrijk vind", zegt Dolfing. "Wij moeten als rechters moed tonen om dit naar buiten te brengen en om hier wat aan te doen." Daarnaast wil ze met het voeren van deze procedure ook andere vrouwen aansporen "om voor zichzelf op te komen als ze merken dat zij ongelijk worden beloond."
Staat aansprakelijk gesteld
Vrouwelijke rechters in Nederland krijgen al decennialang minder betaald dan hun mannelijke collega's. Dat stelt Bureau Clara Wichmann, de belangenorganisatie die dit probleem al sinds 2018 aankaart. Ze stelde vandaag, samen met twee vrouwelijke rechters, de Nederlandse staat aansprakelijk voor het ongelijk belonen van vrouwelijke en mannelijke rechters en officieren van justitie. Ze hebben twee eisen. Ten eerste willen ze dat de staat een ander beloningssysteem gaat gebruiken en het huidige inschalingsbeleid wordt afgeschaft. Ten tweede moeten vrouwelijke rechters en officieren van justitie worden gecompenseerd voor het misgelopen inkomen.
Mocht er niet in een termijn van twee weken aan deze eisen zijn voldaan, dan volgt een klacht bij het College voor de Rechten van de Mens.
De Erasmus Universiteit deed eind 2021 in opdracht van het ministerie en de NVvR onderzoek naar het beloningsverschil bij rechters en officieren van justitie in opleiding. "Daaruit bleek dat vrouwelijke rechters en officieren in opleiding gemiddeld 3,5 procent minder verdienen dan hun mannelijke collega's", zegt een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Nederland telt in totaal 2700 rechters, van wie ruim 1620 vrouw zijn - in totaal 60 procent. Wie rechter of officier van justitie wil worden, krijgt tijdens de opleiding een salaris dat is gebaseerd op het laatstverdiende loon. De loonkloof tussen mannen en vrouwen in andere sectoren werkt op deze manier door in de rechterlijke macht. Het gevolg is dat vrouwen vaak een stuk minder verdienen, ziet ook het ministerie. "Mogelijke verschillen in beloning die in de maatschappij reeds aanwezig zijn, vinden zo ook hun weg in de inschaling en beloning van rechters en officieren in opleiding."
Weinig concrete stappen
Tot op heden verandert er weinig aan die loonkloof, ondanks meerdere gesprekken tussen de staat, Bureau Clara Wichmann, rechters en de Nederlandse Vereniging voor de Rechtspraak. De NVvR is de onafhankelijke beroepsvereniging en vakbond van rechters en officieren van justitie in Nederland. "Er wordt wel vergaderd en nagedacht. Maar concrete stappen zijn tot nu toe eigenlijk uitgebleven. Vandaar ook deze actie", zegt Marlies Vegter, jurist bij Wichmann. "De rechterlijke macht is het erover eens dat het criterium van het laatstverdiende loon niet langer gehandhaafd kan worden. Maar men is er niet over uit wat voor een systeem er dan wél moet komen."
Soms verdienen vrouwen tot ruim een maandsalaris per jaar minder dan mannen, blijkt uit onderzoek. Toen Dolfing begon als rechter, had ze niet onderhandeld over haar salaris als rechter. Maar in haar geval was de reden iets anders: zij had nog geen werkervaring. "Toen kon je nog rechter worden zonder werkervaring. Maar ook toen heb ik wel van collega's gehoord dat ze hebben geprobeerd om te onderhandelen, maar dat dat niet tot een hoger salaris heeft geleid. Bij mannen lukte dat dus wél."
'Zeer onwenselijk'
In een reactie laat het ministerie weten het "heel belangrijk" te vinden dat tegenover dezelfde werkzaamheden gelijke beloning staat. "Het verschil tussen vrouwelijke en mannelijke rechters en officieren in opleiding is daarom zeer onwenselijk", zegt een woordvoerder. "Daarom wordt gewerkt aan een nieuw systeem dat het criterium van het laatstverdiende salaris zal vervangen. Zo moet voorkomen worden dat een in de samenleving bestaande loonkloof doorwerkt in de salarissen van de rechters en officieren in opleiding."
Op dit moment wordt het nieuwe criterium verder uitgewerkt. Het thema staat morgen op de agenda bij de Raad voor de Rechtspraak en het OM.
