D-day herdacht in Normandië: 'Strijd tegen dictatuur en voor vrijheid voortzetten'

De Amerikaanse president Biden heeft bij de herdenking van D-day opgeroepen om Oekraïne te blijven steunen en niet "toe te geven aan de Russische tirannie".

De president eerde op de Amerikaanse begraafplaats Colleville-sur-Mer de militairen die deelnamen aan de invasie van Normandië, 80 jaar geleden. "De mannen die hier vochten waren helden. Ze wisten zonder enige aarzeling dat er zaken zijn die het waard zijn om voor te vechten en te sterven."

Biden ging tijdens de ceremonie, waar ook de Franse president Macron en Amerikaanse veteranen bij aanwezig waren, ook in op de actualiteit. Hij zei dat het "simpel ondenkbaar is om toe te geven aan Russische agressie" en beloofde de Amerikaanse steun aan Oekraïne vol te houden.

Hij riep de NAVO-lidstaten op om samen te werken "in een tijd waarin democratie meer wordt bedreigd dan tijdens welke andere tijd ook sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog". Hij sprak later met de eveneens naar Normandië gekomen Oekraïense leider Zelensky.

Onder anderen Biden en Macron spraken bij de herdenking:

Ook de Franse president Macron legde veel nadruk op de steun aan Oekraïne. "We zullen niet verzwakken", zei hij ten overstaan van andere staatshoofden en regeringsleiders.

De Britse koning Charles en koningin Camilla woonden de herdenking van D-day bij in Ver-sur-Mer, waar een Brits oorlogsmonument staat. In zijn speech riep de koning op tot eenheid. Charles zei dat landen "zij aan zij moeten staan in de strijd tegen tirannie".

Een deel van de toespraak van het Britse staatshoofd was in het Frans. "We zullen nooit nalaten hulde te brengen aan de ongelooflijke moed en opoffering van de mannen en vrouwen van het Franse verzet", zei de koning. Het was zijn eerste buitenlandse reis sinds bij hem kanker werd vastgesteld.

Ook premier Rutte is in Normandië. Hij stond in Arromanches stil bij de landing van de Prinses Irene Brigade in juni 1944. Ook het laatste nog levende lid van de Prinses Irene Brigade, de 98-jarige Max Wolff, was bij de herdenking in Arromanches aanwezig.

Dat Nederlandse legeronderdeel kwam op 8 augustus 1944 aan in Arromanches. De brigade vocht met de geallieerde troepen mee in Normandië, en later ook in België en Nederland.

Rutte zei dat de Amerikanen, Britten en Canadezen tijdens de invasie in 1944 het zware werk deden. "En toch, zoals elke militaire strateeg weet, hangt het succes van iedere grote operatie af van talloze kleinere operaties. Het hangt ervan af of alle raderen in de machine op precies het juiste moment draaien." Daarin speelden Nederlandse militairen volgens de premier ook een rol.

Bekijk hier een terugblik op D-day:

Na de afzonderlijke ceremonies gingen veteranen, staatshoofden, regeringsleiders, militairen en andere genodigden naar Omaha Beach voor de gezamenlijke herdenking. Omaha Beach was een van de stranden waar de geallieerden op 6 juni 1944 landden. Namens Nederland wonen het koninklijk paar, minister-president Rutte en minister van Defensie Ollongren de ceremonie bij.

Omdat D-day dit jaar 80 jaar geleden is, is de herdenking groter opgezet dan anders. Tal van presidenten en regeringsleiders zijn aanwezig. De Britse koning Charles is er op medisch advies niet bij op Omaha Beach, zijn zoon prins William wel.

Ruim tweehonderd veteranen, allen ruim boven de negentig, kregen bij aankomst op het strand een staande ovatie van de ongeveer 5000 aanwezigen.

Eerder landden ook Britse parachutisten in Normandië als onderdeel van de herdenking. Op X reageren sommigen verbaasd dat ze zich met hun paspoort bij de Franse douane moesten melden.

Bij de herdenking op Omaha Beach werd gesproken over de geschiedenis van D-day en de weg naar de bevrijding die daarop volgde. Er was veel militair vertoon. Het gebied werd zwaar bewaakt door een militairen en politiemensen. Voor de kust lagen oude en moderne marineschepen, waaronder het Nederlandse patrouilleschip Zr.Ms. Holland.