80 jaar na D-day: Frans-Amerikaans oorlogsmysterie opgelost
Aanstaande donderdag wordt in Normandië D-day herdacht. Op 6 juni is het precies 80 jaar geleden dat geallieerde troepen landden op de stranden van Normandië. Het was het begin van het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Het was een tijd vol bloedvergieten én blijdschap. Er werd gevochten en gedood, er werd bevrijd en gefeest. En zelfs nu, 80 jaar na dato, worden er nog geheimen onthuld over die chaotische periode.
Ontsnapt in een wijnvat
IJzersmid Marcel Bellengier stond kort voor D-day thuis in Noord-Frankrijk in zijn slaapkamer. Hij hoorde kanonschoten en vervaarlijk gebrom van vliegtuigen. Bellengier (rechts op de foto) keek uit het raam en zag boven de weilanden een Amerikaans toestel, een B17, dat werd beschoten door de Duitsers. Het vliegtuig crashte, de bemanning kwam met parachutes naar beneden.
"Eén van die Amerikanen (links) landde hier in de wei", vertelt Frédérique Hazebrouck, kleindochter van Bellengier. "Mijn opa is ernaartoe gegaan. Hij zag hoe andere bemanningsleden, die verderop neerkwamen, werden opgepakt door de Duitsers. Maar deze ene man kwam met zijn parachute vlak bij ons huis neer. Opa heeft hem verstopt in de bosjes, onder stro."
Bellengier ging terug naar huis. Toen het donker werd trok hij de stoute schoenen aan. "Hij is opnieuw naar de Amerikaan gegaan. Die was gewond. Opa heeft hem toen achterop zijn fiets gezet, mee naar huis genomen en het Franse verzet gewaarschuwd. Eén van die verzetsmensen was tonnenmaker: hij maakte houten wijnvaten. De Amerikaan is toen in zo'n wijnvat verstopt en naar een schuiladres gebracht."
De Amerikaan keerde na verschillende omzwervingen terug naar huis en werd herenigd met zijn familie. IJzersmid Bellengier overleefde het niet: hij werd in september 1944 gefusilleerd door de Duitsers.
Daarna bleef het stil.
Doorbraak
De nabestaanden van Bellengier spraken van generatie op generatie over de heldendaad van hun opa in 1944, maar niemand wist wie de geredde Amerikaan was. De soldaat had alleen een kompas achtergelaten. En van de stof van zijn parachute maakte een tante van Bellengier destijds een kinderjurkje.
Ook in de Verenigde Staten wisten ze niets. De vliegenier was gered, maar hij vertelde zijn familie niet veel. En hoe meer de tijd vorderde hoe meer details vergeten werden. Zijn kleinkinderen hadden geen idee wie hun opa had gered en waar dat was gebeurd.
Pas nu, 80 jaar later, is er een doorbraak.
"Ik ben drie jaar geleden begonnen met mijn onderzoek", vertelt Denis Caudron van de Vereniging van Nabestaanden van het Franse verzet (ANDMRF). "We wilden weten wat er precies was gebeurd en wie die Amerikaan was."
Hij zocht online, dook in archieven, mailde en belde met Amerikaanse autoriteiten. En beetje bij beetje kwamen details boven. Over het gecrashte vliegtuig en de gearresteerde bemanning. Ook dook de oude foto hierboven op van het toestel en de bemanning, genomen vóór die fatale vlucht. En zo ook de naam van de geredde Amerikaan. "Hij bleek Leo Greggs te heten. Met die naam konden we zijn familie gaan zoeken."
In eerste instantie werd alleen een Amerikaans huisadres gevonden. Denis Caudron en Bellengeirs kleindochter Frédérique stuurden een papieren brief. Op het adres woonde inmiddels een heel andere familie. Maar die kende via via wel Greggs' kleindochter en stuurde de Franse brief door.
En zo vielen eindelijk alle stukjes op hun plaats.
'We hadden een naam, een gezicht'
"We vonden de nabestaanden van Leo Greggs en brachten die in contact met de familie van Marcel Bellengier hier in Frankrijk. Ze hebben elkaar gesproken. Dat was wel even een kippenvelmomentje", zegt Caudron.
"Eindelijk wist ik wie de Amerikaan was die door mijn opa was gered", zegt Frédérique Hazebrouck. "We hadden een naam, een gezicht, we hoorden wie hij was."
"Het was alsof het laatste puzzelstukje op zijn plaats viel", vertelt Brad Kemp, achterkleinzoon van Leo Greggs via een videoverbinding. ,,We waren verbijsterd, ik kon het gewoon niet geloven'', zegt kleindochter Stacey Reinwald. Kemp: ,,We wisten vrijwel niets over wat er met Leo was gebeurd en hij is zelf in 1993 overleden. Nu kunnen we eindelijk alle losse eindjes aan elkaar knopen en weten we wat er is gebeurd in de oorlog en door hij wie uit handen van de Duitsers is gered."
De nabestaanden in Frankrijk en Amerika spreken elkaar nu regelmatig via videoverbindingen. "Volgend jaar willen we proberen naar Frankrijk te komen", zegt Stacey Reinwald.
Om eindelijk de familie van de held te ontmoeten die in 1944 hun opa redde.