Single malt whisky weer binnen handbereik door vertrekkende beleggers
Liefhebbers van een goed glas whisky hadden het lange tijd zwaar. Voor een goede single malt whisky werd namelijk de hoofdprijs gevraagd. Enerzijds omdat steeds meer mensen de heilige graal onder de whisky's ontdekten, anderzijds omdat beleggers zich door de lage rente op de drank hadden gestort.
Aan die whiskygekte lijkt nu een voorzichtig einde te komen. "Misschien maar goed, want de prijzen zijn enorm uit de hand gelopen", zegt Patrick van Zuidam van Zuidam Distillers uit Baarle-Nassau over de verwachte 'normalisatie' van de whiskyprijzen. "Gelukkig maar. Whisky is gemaakt om van te genieten, niet om naar te kijken."
Door de trend moet een glas goede, tien tot twintig jaar gerijpte single malt weer binnen handbereik komen. "De gewone consument gaat een goede tijd tegemoet", ziet Johannes Moosbrugger. De Oostenrijker houdt op zijn website Whiskystats een maandkoers van whisky bij. Een soort aandelenindex als de S&P 500. "Maar dan van de 500 populairste whisky's ter wereld."
Prijscorrecties
In die index is te zien dat de prijzen van deze whisky's sinds de piek in maart 2022 dalen. In eerste instantie was die daling te merken op veilingen, zegt Moosbrugger. "Daar zie je oude whisky nu verkocht worden voor prijzen die je in jaren niet hebt gezien. De prijzen in de winkel lopen altijd achter die van veilingen aan. Maar we zien ook daar de eerste prijscorrecties, hoewel nog klein."
Afdruipende beleggers zijn waarschijnlijk de oorzaak. Die hadden zich op de whisky gestort omdat ze door de lage rente weinig profijt hadden van geld op een spaarrekening. Ze hoopten dat flessen whisky snel meer waard zouden worden.
Dat is in de praktijk ook gebleken, leert de index van Moosbrugger. Maar sinds de centrale banken in Europa en de Verenigde Staten ongeveer twee jaar geleden de rente flink begonnen te verhogen, is de whisky-hype onder beleggers tanende.
Nieuwe productie
Los van de beleggersgekte werd tien jaar geleden de productie opgevoerd om aan de groeiende vraag van gewone borrelaars te voldoen. Naast uitbreidingen van grote whiskymerken kwamen er ook veel kleine distilleerderijen bij.
Intussen zou die nieuwe productie van de gewilde single malt na jaren rijpen langzaamaan op de markt moeten komen. Toch daalt de prijs in de winkel nog niet. Online gaan geruchten rond dat met name de grote Schotse producenten de schaarste en daarmee de hoge prijzen in stand houden door de nieuwe productie wat langer op te slaan.
Of dat echt zo is blijft speculeren. "Ik had gedacht dat er nu heel veel op de markt zou komen", reageert Van Zuidam. "Het lijkt erop dat veel grotere distilleerderijen een beetje op hun voorraad blijven zitten. Het is in ieder geval voor onafhankelijke bottelaars moeilijker om aan goede vaten te komen."
Ook in Baarle-Nassau werd de productiecapaciteit diverse malen opgeschaald om aan de groeiende vraag naar single malt te voldoen. "Al sinds de jaren 90", vertelt Van Zuidam. "Alle aspecten moeten in samenhang verhoogd worden, van het malen van graan, het vergisten, distilleren, rijpen in houten vaten en afvullen. Je hebt er meestal niets aan om één aspect te verhogen."
Daarom duurt het lang voor nieuwe single malt beschikbaar is: "Whisky moet minimaal drie jaar rijpen. Dat is een wettelijk minimum. Maar in de praktijk moet whisky vaak een decennium of langer rijpen. Daarbij moet ook de vatenopslag relatief groot zijn om de productie in een zinvol volume te kunnen doen."
De productie uitbreiden is ook een gok. Want wie weet of whisky over tien jaar nog net zo populair is als nu? "Je zou een glazen bol moeten hebben waarmee je een jaar of tien in de toekomst kunt kijken", vat Van Zuidam het samen.
Dat de prijzen van whisky echt inzakken verwacht vooralsnog niemand. Dat komt volgens Roy Kroeze van de kleine Stokerij Sculte uit Ootmarsum in Twente omdat de drank onder consumenten populair blijft.
"Vroeger was het meer een oudemannendrank. Maar tegenwoordig is whisky ook in trek bij jongvolwassenen. En van een bepaalde whisky is er altijd maar een bepaalde hoeveelheid. Dat zorgt ervoor dat de prijzen wat hoger blijven liggen."
